معامله کردن بر اساس پرایس اکشن (price action trading) نوعی تحلیل تکنیکال است که بسیاری از تریدرها از آن در استراتژي‌های معاملاتی خود استفاده می‌کنند. معمولا از الگوهای پرایس اکشن برای شناسایی سطوح مقاومت-حمایت و نیز جهت روند استفاده مي‌شود. در واقع این الگوها به تریدرها در تشخیص نقاط ورود و خروج معامله و در نتیجه به حداکثر رساندن سود و به حداقل رساندن ریسک کمک می‌کنند.
تریدرها می‌توانند با استفاده از الگوهای پرایس اکشن تصمیمات آگاهانه بگیرند و روندهای قیمتی را برای ترید کردن ابزارهای مالی پیشبینی کنند. در این مقاله در رابطه با پرکاربردترین الگوهای پرایس اکشن و نحوه استفاده از آن‌ها برای بهبود استراتژي‌های معاملاتی صحبت می‌کنیم. با ما همراه باشید.
الگوهای پرایس اکشن چیست؟
الگوهای پرایس اکشن الگوهایی گرافیکی هستند که در بازارها تکرار می‌شوند و می‌توان آن‌ها در نمودار قیمت هر نوع دارایی شناسایی کرد. در واقع رفتار خرید و فروش مشارکت‌کنندگان در بازار (عرضه و تقاضا) سبب ایجاد این الگوها می‌شود.
از آنجایی که تریدرهای پرایس اکشن بر این باورند که قیمت، نشان‌دهنده احساس کلی بازار است، لذا از الگوهای پرایس اکشن برای پیش بینی حرکات آتی قیمت استفاده می‌کنند.
در این راستا الگوهای پرایس اکشن را مي‌توان به دو دسته کلی تقسیم‌بندی کرد:
۱- الگوهای ادامه دهنده (continuation patterns): معمولا این الگوها در میانه روند ایجاد می‌شوند و به بازار اجازه می‌دهند تا پیش از ادامه روند، استراحتی داشته باشد. مشاهده الگوهای ادامه دهنده به این معنی است که احتمالا قیمت به روند کنونی خودش ادامه می‌دهد.
۲- الگوهای بازگشتی (reversal patterns): معمولا این الگوها زمانی ایجاد می‌شوند که روند قیمت در آستانه تغییر است. به بیان دیگر الگوهای بازگشتی نشان می‌دهند که احتمالا روند قیمت معکوس خواهد شد.
تا اینجا گفتیم که الگوهای پرایس اکشن چیست و دو نوع کلی این الگوها را به شما معرفی کردیم. در ادامه به معرفی برخی از الگوهای سودمند و نحوه استفاده از آن‌ها خواهیم پرداخت.
الگوهای حمایت و مقاومت
تریدرهای پرایس اکشن از سطوح حمایت و مقاومت که دو مفهوم پایه‌ای در تحلیل تکنیکال هستند، برای شناسایی فرصت‌های احتمالی خرید و فروش در بازارهای مالی استفاده می‌کنند.
زمانی که بازار تحت فشار فروش قرار دارد و به سطحی از قیمت می‌رسد که جلوی فشار فروش گرفته می‌شود و مانع از کاهش بیشتر قیمت می‌گردد، به آن سطح قیمتی، سطح حمایت (support level) گفته می‌شود. در این سطح، فشار خرید به اندازه کافی قوی است که بر فشار فروش غلبه و منجر به تغییر روند قیمت شود.
معمولا، مشارکت‌کنندگان در بازار بر این باورند که وقتی قیمت به سطح حمایت برخورد می‌کند، بازیابی می‌شود و فشار خرید آن را به سمت بالا می‌راند. در نتیجه هر سطح حمایت می‌تواند یک فرصت خرید باشد.
خطوط روند
خطوط روند (trend lines) از مفیدترین ابزارهای مورد استفاده تریردهای پرایس اکشن برای تعیین روند قیمت هستند. با متصل کردن دو یا تعداد بیشتری نقطه بازگشتی (سقف یا کف) روی نمودار می‌توان خطوط روند را ایجاد کرد. از این خطوط می‌توان هم برای تعیین سطوح بالقوه حمایت-مقاومت و هم برای شناسایی روند کلی استفاده کرد.
ترسیم خط روند که کف‌های بالاتر روند را به همدیگر متصل می‌کند، نشان‌دهنده روند صعودی (uptrend) است که با مجموعه‌ای از سقف‌های بالاتر (higher highs یا HH) و کف‌های بالاتر (higher lows یا HL) نشان داده می‌شود. در مقابل، ترسیم خط روندی که سقف‌های پایین‌تر را به همدیگر متصل می‌کند، نشان‌دهنده روند نزولی (downtrend) است که شامل مجموعه‌ای از سقف‌های پایین‌تر (lower highs یا LH) و کف‌های پایین‌تر (lower lows یا LL) می‌شود.
بسته به این که خط روند بالاتر یا پایین‌تر از قیمت کنونی باشد، تریدرها می‌توانند از آن برای تعیین سطوح حمایت و مقاومت استفاده کنند.
خطوط روند ابزارهایی پایه‌ای و در عین حال بسیار مفید برای تعیین روند کلی قیمت هستند و می‌توان از آن‌ها در ترکیب با دیگر تکنیک‌های تحلیل تکنیکال برای تعیین نقاط ورود و خروج احتمالی معامله استفاده کرد.
گذشته از این‌ها، باید به یاد داشته باشید که برای اینکه خطوط روند نشان‌دهنده پرایس اکشن‌های جدید و تغییرات روند باشند، باید آن‌ها را به طور مکرر بروزرسانی کنید.
الگوهای نمودار
الگوهای نمودار پرایس اکشن، الگوهای شناخته‌شده‌ای هستند که در پرایس اکشن ظاهر می‌شوند. تریدرها می‌توانند با شناسایی و استفاده از این الگوها، الگوهای بازگشتی یا ادامه‌دهنده را پیدا کنند و پوزیشن‌های معاملاتی درست بگیرند.
مهم است بدانید که اگرچه این الگوها ابزارهای مفیدی برای تریدرها به منظور پیدا کردن فرصت‌های معاملاتی بالقوه هستند اما هیچ کدام از آن‌ها نتایج قطعی به دنبال ندارند و همواره احتمال ایجاد سیگنال‌های کاذب در پرایس اکشن وجود دارد. بنابراین ضرورت دارد که با داشتن استراتژی مدیریت ریسک، احتمال رخداد سناریوهای مختلف پرایس اکشن را در نظر داشت.
در ادامه، شناخته شده‌ترین الگوهای نمودار پرایس اکشن را به شما معرفی می‌کنیم. همچنان با ما همراه باشید.
الگوهای دوقلوی کف و دوقلوی سقف
این الگوها زمانی ایجاد می‌شوند که قیمت دو بار با فاصله کوتاه به یک سطح مقاومتی یا حمایتی برخورد مي‌کند و الگویی شبیه به W (دوقلوی کف (double bottom)) یا M (دوقلوی سقف (double top) را ایجاد می‌کند. تریدرها بر این باورند که ظهور چنین الگوهایی حاکی از بازگشت روند است.
خط گردن (neckline) یک الگوی دوقلوی سقف با ترسیم خطی افقی در کف بین دو سقف ایجاد می‌شود. همچنین برای ایجاد خط گردن یک الگوی دوقلوی کف باید خطی افقی در سقف بین دو کف ترسیم شود. خط گردن سطح مهمی است که تریدرها باید به آن توجه داشته باشند زیرا نقش سطح حمایت یا مقاومت را ایفا می‌کند.
در الگوی دوقلوی سقف، شکستن خط گردن به سمت پایین به عنوان نشانه‌ای از یک روند بازگشتی محسوب می‌شود و سیگنالی برای باز کردن پوزیشن short است. در مقابل در الگوی دوقلوی کف، شکستن خط گردن به سمت بالا به عنوان نشانه‌ای از یک روند بازگشتی محسوب می‌شود و سیگنالی برای باز کردن پوزیشن long است.
در هر دو صورت، روند بازگشتی زمانی تأیید می‌شود که قیمت از خط گردن عبور کند.
الگوهای سر و شانه
الگوهای سر و شانه (head and shoulders) دسته دیگری از الگوهای نمودار قیمت هستند که تریدرها از آن‌ها برای شناسایی نقاط بازگشت روند قیمت استفاده می‌کنند. نام الگو به دلیل مشابهت آن به یک سر با دو شانه در طرفین است.
معمولا، الگوی سر و شانه در روند صعودی ایجاد می‌شود و سه سقف دارد؛ سر (سقف وسطی) بلندترین سقف است و شانه‌ها (سقف‌های دو طرف سر) ارتفاع تقریبا برابری دارند.
با ترسیم خط روند کف شانه‌های چپ و راست می‌توان خط گردن را ایجاد کرد. معمولا، وقتی قیمت به زیر خط گردن می‌رود، می‌توان آن را نشانه بازگشت روند دانست و سیگنالی به تریدرها برای باز کردن پوزیشن short محسوب می‌شود.
همچنین معمولا، فاصله بین سقف سر و گردن اندازه‌گیری می‌شود و سپس طول اندازه‌گیری شده به سمت پایین بسط داده می‌شود تا هدف قیمتی الگو تعیین شود.
الگوهای پرچم
برخلاف الگوهایی که در بالا به شما معرفی کردیم، الگوی پرچم (flag pattern) نوعی الگوی نمودار ادامه‌دهنده است که در طول روند ظاهر می‌شود. ظاهر شدن این الگو حاکی از تثبیت روند قیمتی است و رالی قیمت (price rally) قبل از پرچم، شروع روند را نشان می‌دهد.
الگوی پرچم هم در روندهای صعودی و هم در روندهای نزولی ظاهر می‌شود. پرچم گاوی یک کانال قیمتی نزولی و پرچم خرسی یک کانال قیمتی صعودی است در هر دو صورت تنها زمانی الگو تأیید می‌شود که قیمت در جهت روند اولیه از کانال خارج شود. برای مثال اگر پرچم گاوی در طول روند صعودی ایجاد شود و قیمت خط روند بالایی را بکشند، احتمالا روند صعودی ادامه پیدا خواهد کرد. برای پیدا کردن هدف الگوی پرچم می‌توان فاصله ترند اولیه را اندازه گرفت و آن را تا قیمت پس از شکستن کانال، بسط داد.
الگوهای گوه
زمانی که قیمت در یک محدوده باریک نوسان داشته باشد، الگوی گوه (wedge pattern) ایجاد می‌شود. الگوی گوه همانند مثلثی است که از یک سمت عریض‌تر و از سمت دیگر باریک‌تر می‌شود. در این راستا گوه صعودی (rising wedge) و گوه نزولی (falling wedge) دو نوع اصلی الگوی گوه هستند.
گوه صعودی یک الگوی خرسی شناخته شده است و زمانی ایجاد می‌شود که قیمت در یک محدوده باریک، سقف‌های بالاتر (HH) و کف‌های بالاتر (HL) ایجاد می‌کند. این الگو نشان می‌دهد که خرس‌ها در حال غلبه بر گاوها هستند و فشار خرید در حال ضعیف شدن است. تأیید الگو به این بستگی دارد که قیمت خط روند پایینی گوه را به سمت پایین بشکند که می‌توان آن را سیگنالی برای باز کردن پوزیشن short دانست.
در مقابل گوه نزولی یک الگوی گاوی شناخته شده است و زمانی ایجاد می‌شود که قیمت در یک محدوده باریک، سقف‌های پایین‌تر (LH) و کف‌های پایین‌تر (LL) ایجاد می‌کند. این الگو نشان می‌دهد که گاوها در حال غلبه بر خرس‌ها هستند و فشار فروش در حال ضعیف شدن است. تأیید الگو به این بستگی دارد که قیمت خط روند بالایی گوه را به سمت بالا بشکند که می‌توان آن را سیگنالی برای باز کردن پوزیشن long دانست.
الگوهای مثلثی
الگوهای مثلثی زمانی ایجاد می‌شوند که قیمت در یک محدوده باریک نوسان می‌کند و الگویی مثلثی شکل را می‌سازد. معمولا مثلث‌ها زمانی ایجاد می‌شوند که بازار وارد فاز اصلاح می‌شود. الگوهای مثلثی را می‌توان به سه دسته تقسیم‌بندی کرد:
- متقارن
- صعودی
- نزولی
وقتی نمودار قیمت سقف‌های پایین‌تر و کف‌های بالاتر را در محدوده‌ای مثلثی شکل ایجاد می‌کند، مثلث متقارن ایجاد می‌شود. این الگو حاکی از عدم اطمینان در هر دو گروه خریداران و فروشندگان است. شکست روند به عنوان سیگنالی برای تایید الگوی مثلث متقارن محسوب می‌شود و پس از آن، تریدرها باید تصمیم بگیرند که کدام پوزیشن (long یا short) برای آن‌ها مناسب‌تر است.
مثلث صعودی را می‌توان با مشاهده کف‌های بالاتر درون یک محدوده باریک‌شونده با یک سطح مقاومت افقی شناسایی کرد. این الگو حاکی از دست برتر خریداران است و شکست سطح مقاومت آن را تأیید می‌کند و می‌توان این شکست را سیگنالی برای باز کردن پوزیشن long دانست.
همچنین مثلث نزولی را می‌توان با مشاهده سقف‌های پایین‌تر درون یک محدوده باریک‌شونده با یک سطح حمایت افقی شناسایی کرد. این الگو حاکی از دست برتر فروشندگان است و شکست سطح حمایت آن را تأیید می‌کند و می‌توان این شکست را سیگنالی برای باز کردن پوزیشن short دانست.
الگوهای شمعی
تریدرها از الگوهای شمعی یا کندل استیک (candlesticks) برای پیشبینی پتانسیل بازگشت یا ادامه روند قیمت بر اساس تحرکات قیمتی ایجاد شده روی نمودار استفاده می‌کنند. نام الگوهای شمعی برگرفته از ساختار و شکل کندل‌ها در نمودار قیمت است.
مشهورترین الگوهای شمعی به شرح زیر هستند:
- دوجی (Doji): کندلی با بدنه کوچک و دنباله‌های بلند(سایه‌های بلند) که حاکی از تعادل بین گاوها و خرس‌ها در بازار است. الگوی شمعی دوجی نشان‌دهنده وضعیت عدم اطمینان در رابطه با قیمت و مشخص نبودن روند آتی است.
- چکش: الگوی بازگشتی گاوی با دم پایینی بلند و بدنه کوچک.
- ستاره دنباله‌دار یا شوتینگ استار (shooting star): الگوی بازگشتی خرسی با دم بالایی بلند و بدنه کوچک.
- پوششی / اینگالفینگ (engulfing): الگویی که در آن، کندل بزرگ‌تر، کندل قبلی را به طور کامل پوشش می‌دهد و نشنان‌دهنده احتمال بازگشت روند است.
- ستاره صبح‌گاهی (morning star): الگوی بازگشتی گاوی شامل یک کندل خرسی بزرگ، سپس یک کندل کوچک و بعد از آن، یک کندل گاوی بزرگ.
- ستاره عصرگاهی (evening star): الگوی بازگشتی خرسی شامل یک کندل گاوی بزرگ، سپس یک کندل کوچک و بعد از آن، یک کندل خرسی بزرگ.
- تریدرها چطور می‌توانند از الگوهای پرایس اکشن استفاده کنند؟
الگوهای پرایس اکشن می‌توانند به چندین روش به تریدرها در بهبود استراتژی معاملاتی کمک کنند. از مهم‌ترین این روش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- شناسایی نقاط ورود و خروج: الگوهای پرایس اکشن می‌توانند به تریدرها در شناسایی نقاط ورود و خروج معاملات یا مدیریت کردن پوزیشن‌های باز کمک کنند. برای مثال، یک تریدر می‌تواند از یک خط روند مقاومتی به عنوان سطح ورود به یک پوزیشن short استفاده کند.
۲- سیگنال‌های تأییدی: تریدرها می‌توانند از الگوهای پرایس اکشن به عنوان تاییدی برای دیگر تحلیل‌های خود به منظور شناسایی نقاط ورود یا خروج با سود بالاتر، استفاده کنند. برای مثال، در صورتی که تریدری الگوی پرچم گاوی را در نمودار قیمت ببیند، می‌تواند آن را به عنوان سیگنال خرید و باز کردن پوزیشن long در نظر بگیرد.
۳- تعیین حد سود و حد ضرر: یکی دیگر از کاربردهای الگوهای پرایس اکشن، تعیین حد سود و حد ضرر است. برای مثال، اگر تریدری پوزیشن long بگیرد، می‌تواند یک سطح حمایتی را به عنوان حد ضرر خودش انتخاب کند و جلوی ضرر بیشتر را بگیرد.
۴- مدیریت ریسک: تریدرها می‌توانند از الگوهای پرایس اکشن برای مدیریت ریسک نیز استفاده کنند. برای مثال، اگر تریدری یک الگوی بازگشتی را شناسایی کند که حاکی از احتمال تغییر روند قیمت به ضرر او باشد، می‌تواند پوزیشن را ببندد.
جمع‌بندی
الگوهای پرایس اکشن می‌توانند برای تریدرهایی که از تحلیل تکنیکال در استراتژی معاملاتی خودشان استفاده می‌کنند، مفید باشند. همچنین تریدرها می‌توانند با استفاده از این الگوها و بررسی حرکات قیمت روی نمودار، نوسانات قیمتی آتی و احساس کلی بازار را پیشبینی کنند. در مجموع الگوهای پرایس اکشن اطلاعات مفیدی را در رابطه با بازار فراهم می‌آورند و به ایجاد یا بهبود استراتژي‌های معاملاتی نیز کمک می‌کنند.
