سواپ در فارکس یا Forex Swap ازجمله اصطلاحات پایه بازار تبادل ارزهای خارجی است که آن چنان که باید و شاید شناخته شده نیست. آشنایی با مفهوم این اصطلاح از اهمیت بسزایی برخوردار است، زیرا می‌تواند سود یا زیان احتمالی ناشی از موقعیتهای معاملاتی فرد را تحت تأثیر قرار دهد.
با درک مفهوم سواپ می‌توانید سازوکارهای مدیریت سرمایه و استراتژی‌های معاملاتی خود را بازآرایی کنید و تمامی هزینه‌ها و کارمزدهای معاملاتی را در محاسبات سود و زیان خود بگنجانید.
سواپ در فارکس به چه معناست؟
در بازار فارکس، وقتی موقعیتهای معاملاتی دست‌کم یک شب (Overnight) باز نگه داشته می‌شوند، بهره یا کارمزدی به آنها اضافه یا کسر میشود. به این کارمزد، سواپ یا بهره غلتان (Rollover Rate) میگویند. مشابه سواپ، در مبادلات قراردادهای مابه‌التفاوت یا CFD نیز کارمزدی از معامله‌گر کسر میشود. این کارمزد بر مبنای ارزش اسمی موقعیتهای معاملاتی باز محاسبه و در قالب هزینه یا حتی سود از حساب کاربر کسر یا به حسابش افزوده میشود.
بنابراین بسته به نرخ سواپ و موقعیت معاملاتی، ارزش سواپ می‌تواند مقداری مثبت یا منفی باشد. به بیان دیگر، اگر شما یک موقعیت معاملاتی را به مدت یک‌شب باز نگه دارید، ممکن است کارمزدی در قالب سواپ منفی از شما کسر یا به‌عنوان سواپ مثبت و بهره به حساب شما افزوده شود.
ناگفته نماند که سواپ تنها بر معاملات اهرمی اعمال میشود، اما چرا؟ دلیلش این است که معامله‌گر وقتی اقدام به بازکردن موقعیت معاملاتی اهرمی می‌کند، دارد مبلغی مازاد بر آورده اولیه خود را از کارگزارش قرض می‌گیرد. کارگزارها هم برای پیشبرد عملیات مالی و بانکی خود ناگزیر از استقراض و دریافت اعتبار از نهادهای مالی هستند. این تأمین اعتبار هم رایگان نیست و نهادهای مالی بابت وام‌های یک‌شبه از کارگزارها کارمزد دریافت می‌کنند.
کارگزارها هم برای آنکه بتوانند سر پا بمانند، این کارمزد را به‌عنوان هزینه به موقعیتهای معاملاتی تریدرها اعمال می‌کنند. برای درک بهتر این سازوکار به این مثال توجه کنید. در بازار فارکس، هربار وقتی یک موقعیت معاملاتی را روی نماد هر جفت‌ارز باز می‌کنید، دارید دو معامله انجام می‌دهید:
- در یک معامله ارزی را می‌خرید و
- در معامله دیگر ارزی را می‌فروشید.
وقتی هم که دارید ارزی را می‌فروشید، در حال استقراض آن از کارگزاری خود هستید. زیرا تنها ارز اول را در حساب خود دارید و از آنجا که هر استقراضی مستلزم پرداخت بهره یا کارمزد است، بنابراین باید به‌ازای هر موقعیت معاملاتی به کارگزار خود کارمزد بپردازید.
اما گفتیم که هر موقعیت معاملاتی دارای یک بخش خرید و یک بخش فروش است. با این حساب اگر قرار باشد برای بخش فروش، مبلغی را از کارگزار قرض کنیم و بعد به او کارمزد بپردازیم، پس آیا باید برای بخش خرید هم سودی به ما تعلق بگیرد؟ پاسخ این سوال مثبت است. اگر نرخ سود پایه برای ارز خریداری‌شده در یک موقعیت معاملاتی، بیش از مقدار همین سود برای ارز درحال‌فروش باشد، کارگزار به آن موقعیت معاملاتی سود یک‌شبه پرداخت می‌کند.
بااین‌حال، احتمال وقوع چنین حالتی چندان زیاد نیست و با توجه به پارامترهای مؤثر در تعیین نرخ سواپ یا بهره شبانه، فارغ از آنکه موقعیت معاملاتی فرد خرید (لانگ) یا فروش (شورت) باشد، کارمزد از آن کسر میشود.
علاوه‌براین، نرخ سواپ به نوع جفت‌ارزهای مورد معامله و ابزارهای معاملاتی فرد نیز وابسته است. برای مثال، نرخ سواپ برای جفت‌ارز EUR/USD با مقدار همین نرخ برای جفت‌ارز USD/CAD متفاوت است. اما عوامل اثرگذار بر تعیین مقدار نرخ سواپ از این قرارند:
- ماهیت کارگزار
- نوع موقعیت معاملاتی اعم از خرید یا فروش
- ابزار معاملاتی
- تعداد روزهای باز بودن موقعیت معاملاتی
- ارزش اسمی موقعیت معاملاتی
سواپ یا نرخ بهره شبانه چه زمانی از حساب تریدر کسر میشود؟
زمان دقیق اعمال نرخ بهره شبانه به حساب معامله‌گر به کارگزار او بستگی دارد. اما به‌طور معمول، بیشتر کارگزارها نیمه‌شب و در بازه زمانی میان ساعت ۲۳:۰۰ تا ۰۰:۰۰ (به وقت سرور میزبان پلتفرم کارگزاری) کارمزد سواپ را به موقعیتهای معاملاتی باز تریدرها اعمال می‌کنند.
نکته‌ای که برخی از معاملهگران از آن غافل می‌شوند، این است که گاهی اوقات، کارمزد سواپ در روز پایانی هفته کاری با فرض باز ماندن موقعیت معاملاتی در روزهای تعطیل اعمال میشود. بنابراین اگر در همان روزی که سواپهای تعطیلات اعمال می‌شوند، موقعیت معاملاتی باز داشته باشید، سه برابر نرخ معمول از حساب شما کسر میشود، فارغ از آنکه قصد داشته باشید که موقعیت معاملاتی خود را تنها یک شب باز نگه دارید و نه در کل تعطیلات آخر هفته.
بنابراین برای آنکه مجبور نشوید سه برابر معمول کارمزد بپردازید، باید بدانید که کارگزارتان دقیقاً چه زمانی کارمزد سواپ را از حساب معاملاتی شما کسر می‌کند. برای یافتن پاسخ این پرسش می‌توانید با امور پشتیبانی کارگزارتان تماس بگیرید یا اینکه مفاد مندرج در قرارداد نمادها و ابزارهای معاملاتی خود را مطالعه کنید.
نحوه محاسبه نرخ سواپ در بازار فارکس چگونه است؟
محاسبه نرخ سواپ، کار ساده‌ای نیست و به متغیرهای بسیاری وابسته است. اما تمام کارگزاری‌های فعال در بازار فارکس، ماشین حساب ویژهای برای محاسبه کارمزدها در اختیار کاربران خود می‌گذارند تا بتوانند هزینه‌های حساب معاملاتی خود را محاسبه و کنترل کنند.
به یاد داشته باشید که نرخ سواپ در هر کارگزاری متفاوت است. همچنین به‌جای استفاده از ماشین حساب کارمزد می‌توانید با مراجعه به صفحه مشخصات قرارداد هر ابزار معاملاتی، نرخ سواپ یا کارمزد شبانه آن را مشاهده کنید.
فرض کنیم که می‌خواهیم یک موقعیت معاملاتی در جفت‌ارز GBP/USD به ارزش ۸.۳۶ پوند باز کنیم . حال می‌خواهیم مقدار بهره شبانه این موقعیت را بر اساس مفاد مندرج در قرارداد آن محاسبه کنیم. کافی است ارزش اسمی معامله را (یعنی ۸.۳۶ پیپ) در بسته به نوع موقعیت معاملاتی (لانگ یا شورت) در یکی از دو عدد ۰.۴۵۸- یا ۰.۱۷- ضرب کنیم.
با این حساب، مقدار سواپ در حالت خرید یا لانگ برابر با ۳.۸۳- و در حالت شورت برابر با ۱.۴۲- پیپ میشود.
برخی از کارگزارها نرخ سواپ خود را برحسب درصدهای روزانه یا سالانه محاسبه می‌کنند و به معامله‌گر نشان میدهند. در این حالت برای محاسبه نرخ سواپ، کافی است ارزش اسمی موقعیت معاملاتی خود را در درصد ارائه‌شده ضرب و کارمزد شبانه را به دست آورید.
به خاطر داشته باشید که نرخ سواپ، بسته به نماد یا ابزار معاملاتی شما متغیر است. همچنین نوع موقعیت معاملاتی اعم از لانگ یا شورت هم می‌تواند باعث تغییر در نرخ سواپ شود.
اگر دوباره به مثال قبل بازگردیم، می‌بینیم که نرخ سواپ برای هر دو پوزیشن لانگ و شورت منفی بود. بنابراین فارغ از اینکه معامله‌گر دست به اتخاذ موقعیت معاملاتی خرید یا فروش بزند، باز بودن آن موقعیت برای دست‌کم یک شب باعث میشود که کارمزد شبانه به آن اعمال شود.
مهم‌ترین پارامتر اثرگذار در تعیین نرخ سواپ، نرخ بهره پایه جفت‌ارز مورد معامله است. گفتنی است که در دل نرخ سواپ، هزینه دیگری تحت عنوان «کارمزد نگه‌داری» (Custody Fee) نیز وجود دارد. این کارمزدها به‌طور معمول در نمادهای معاملاتی متعلق به کامودیتی‌ها (کالاهای تجاری اساسی) بیشتر است.
مشاهده نرخ سواپ در پلتفرم متاتریدر
در نسخه‌های ۴ و ۵ پلتفرم متاتریدر می‌توانید به‌سادگی با مراجعه به ستون «سواپ» (Swap) در زبانه «معامله» (Trade) نرخ سواپ هر موقعیت معاملاتی را به تفکیک مشاهده کنید (تصویر زیر).
علاوه‌براین، پیش از اقدام برای باز کردن یک موقعیت معاملاتی، می‌توانید از قسمت «Market Watch» با راست‌کلیک روی نماد معاملاتی دلخواه خود و سپس کلیک روی گزینه «Specification» اطلاعات کامل نماد از جمله نرخ سواپ آن را مشاهده کنید (تصویر زیر).
تأثیر سواپ و کارمزد شبانه بر هزینه‌های معاملهگران
کارمزد سواپ همچون دیگر هزینه‌های معاملاتی از حساب فعالان بازار فارکس کسر میشود و می‌تواند سودآوری معاملهگران را کاهش دهد. گرچه نرخ سواپ برای معامله‌گرانی که در بازه‌های زمانی کوتاه یا روزانه، نسبت به ورود به موقعیتهای معاملاتی یا خروج از آنها اقدام می‌کنند، ناچیز به شمار می‌آید، اما قادر است محاسبات سود و زیان معاملهگران بلندمدت را به هم بزند.
بنابراین اگر در بازه‌های زمانی طولانی، دست به اتخاذ موقعیتهای معاملاتی می‌زنید، از یاد نبرید که هرچه زمان بازنگه‌داشتن یک موقعیت معاملاتی بیشتر شود، کارمزد شبانه اعمال‌شده بر آن نیز افزایش می‌یابد.
اگر هم جزو آن دسته از معاملهگران بلندمدتی هستید که با سفارش‌های پرحجم سروکار دارید، بهتر است گریزگاهی برای فرار از کارمزد سواپ پیدا کنید. معاملات بدون اهرم یا استفاده از حسابهای معاملاتی بی‌نیاز از پرداخت سواپ یا Swap Free می‌تواند مانع از تحمیل هزینه‌های سرباز ناشی از کارمزد شبانه بر حسابتان شود.
حسابهای معاملاتی سواپ فری
آیا در فارکس می‌توان حسابی باز کرد که کارمزد سواپ به آن اعمال نشود؟ بله، چنین حساب‌هایی وجود دارند. برای مثال، حسابهای اسلامی، بی‌نیاز از پرداخت سواپ یا همان «سواپ فری» هستند.
دلیلش هم این است که در فقه اسلامی، دریافت بهره غیرمجاز شمرده شده است. بنابراین با افتتاح حسابهای اسلامی دیگر نیازی به پرداخت کارمزد یا بهره شبانه برای موقعیتهای معاملاتی نیست. اما این حسابها رایگان نیستند و کارمزدهای دیگری تحت عناوین متفاوتی از معاملهگران دریافت می‌کنند. برای مثال، در برخی از این حسابها هزینه‌ای با عنوان «کارمزد هفتگی» در روز ابتدایی هر هفته از حساب معامله‌گر کسر میشود.
استراتژی‌های معاملاتی برای مدیریت هزینه ناشی از سواپ فارکس
استراتژی‌های معاملاتی مختلفی برای مدیریت کارمزدهای شبانه وجود دارد که از در ادامه به‌طور فهرست‌وار به هر یک اشاره می‌کنیم.
موقعیتهای معاملاتی بلندمدت
معاملهگران بلندمدت، دسته‌ای از معامله‌گران‌اند که موقعیتهای معاملاتی خود را به مدتی طولانی باز نگه می‌دارند تا بتوانند اهداف سودآوری خود را محقق کنند. این معاملهگران باید به‌دقت مراقب نرخ سواپ و کارمزدهای ناشی از آن باشند، زیرا این کارمزدها به‌طور روزانه و تا زمان باز ماندن موقعیت معاملاتی بر آن اعمال می‌شوند.
موقعیتهای معاملاتی کوتاه‌مدت
برخی از فعالان بازار فارکس هم برای اجتناب از پرداخت نرخ سواپ، سراغ معاملات کوتاه‌مدت می‌رود. در این معاملات، موقعیتهای معاملاتی در بازه‌های زمانی کوتاه، گرفته و بسته می‌شوند، بنابراین کارمزد شبانه ناچیزی به آنها اعمال میشود.
معاملهگری مبتنی‌بر حامل (Carry Trading)
در این استراتژی، معاملهگران می‌کوشند تا سراغ موقعیتهای معاملاتی با نرخ سواپ مثبت بروند و با بازنگه‌داشتن پوزیشن‌های خود نه‌تنها کارمزدی نپردازند که سودی هم به دست بیاورند. پیاده‌سازی این استراتژی با ریسکها و مخاطرات ویژه خود همراه است و اگر موقعیتهای معاملاتی بازشده نتوانند هم‌سو با روندهای حاکم بر بازار حرکت کنند، ضرر ناشی از لیکوییدشدن موقعیت معاملاتی می‌تواند سود احتمالی ناشی از سواپ را از بین ببرد.
استفاده از نرخ سواپ به‌عنوان ابزار پوشش ریسک
برخی از معاملهگران هم با محاسبات ویژهای از نرخ سواپ به‌عنوان ابزاری برای در امان ماندن از ریسکهای ناشی از نوسانات ارزها در برابر هم استفاده می‌کنند.
مدیریت ریسک با بهره‌گیری از سواپ فارکس
برخی از معاملهگران نیز از کارمزدهای پرداخت‌شده در قالب سواپ به‌عنوان وثیقه برای بازپرداخت‌های خود استفاده می‌کنند. همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، نرخ سواپ بسته به کارگزار و سیاست‌های آن متغیر است. بنابراین پیش از آنکه نسبت به افتتاح حساب معاملاتی نزد کارگزاری‌ها اقدام کنید، از نرخ‌های سواپ آن مطلع شوید.
سواپ در ارز دیجیتال
با اقبال فزاینده فعالان بازارهای مالی به ارزهای دیجیتال، عرضه و تبادل این دارایی‌های نوظهور تسهیل شده است. چندین سال پیش، این صرافی‌ها و پلتفرم‌های معاملاتی بودند که بار تبادل ارزهای دیجیتال را به دوش می‌کشیدند، اما به‌تازگی روش جدیدی تحت عنوان «سواپ رمزارزی» یا «تبادل مستقیم» پا به عرصه گذاشته که کاربران را از مراجعه مکرر به صرافی‌ها و پرداخت کارمزدهای گزاف بی‌نیاز کرده است.
سواپ رمزارزی چیست؟
سواپ رمزارزی شامل مبادله کوین‌ها یا توکن‌ها مستقر در یک بلاک‌چین یا شبکه‌های متفاوت است و بیشتر در بستر پلتفرم‌های مبادلاتی انجام میشود.
سواپ رمزارزی که گاه با عناوین دیگری همچون مبادله یا تعویض توکن نیز شناخته میشود، کار معاملهگران و کاربران ارزهای دیجیتال را برای دادوستد رمزارزها ساده کرده و هزینه‌های ناشی از مراجعه به صرافی‌ها را کاهش داده است.
چرایی ابداع روش سواپ ارز دیجیتال
ماهیت فناوری بلاک چین به‌گونه‌است که بر پایه آن می‌توان به‌سادگی و برحسب اولویت‌ها و ترجیحات توکن‌های دلخواه خود را طراحی و راه‌اندازی کرد. همین قابلیت باعث شده تا هزاران توکن و رمزارز در دنیای بلاک چین ساخته و در چرخه معاملات بازار قرار بگیرند. این توکن‌ها هم کاربردهای بسیار متنوع و گاه متضادی دارند و از ترویج ایده‌ای تبلیغاتی گرفته تا تسهیل پرداخت‌ها می‌توانند گره‌گشای بسیاری از کسب‌وکارها باشند.
در بازارهای مالی، سرمایه‌گذاران می‌توانند هر وقت که بخواهند سهام، اوراق قرضه و دیگر دارایی‌های تحت مالکیت خود را به سودای کسب سود با هم دادوستد کنند. در حوزه ارزهای دیجیتال نیز معاملهگران برای بیشینه‌سازی سود خود به‌طور پیوسته در پی یافتن فرصت‌های معاملاتی و تبادل رمزارزها هستند.
اینجاست که راهکار سواپ رمزارزی پا به میدان می‌گذارند و می‌تواند با فراهم‌سازی قابلیت تبادل و تعویض توکن‌ها معاملهگران را در کسب سود بیشتر یاری کند. پیش از آنکه این راهکار و پلتفرم‌های مبادلاتی بسترساز آن معرفی شوند، معاملهگران برای دادوستد رمزارزها چاره‌ای جز مراجعه به صرافی‌ها و پرداخت کارمزدهای گزاف نداشتند.
بااین‌حال، پلتفرم‌های مبادلاتی، دست سرمایه‌گذاران و معاملهگران رمزارزها را برای مبادله مستقیم کوین‌ها و توکن‌های خود باز کردند. این پلتفرم‌ها علاوه‌بر آنکه کارمزدهای معاملاتی کمتری را به کاربران خود تحمیل می‌کنند، می‌توانند راهگشای فعالیت معاملهگران روزانه نیز باشند و سفارش‌های مبادله آنها را به‌طور آنی پردازش و تکمیل کنند.
نحوه کار سواپ رمزارزی چگونه است؟
برای تبادل و تعویض توکن‌ها در پلتفرم‌های مبادلاتی، هیچ نیازی به سردرآوردن از نحوه عملکرد آنها ندارید، زیرا فرایند مبادله در این برنامه‌ها بسیار ساده و سرراست و بی‌نیاز از کسب هرگونه دانش فنی است. بااین‌حال، آشنایی با نحوه عملکرد پلتفرم‌های مبادلاتی و فرایند سواپ رمزارزی می‌تواند مانع از آن شود که در دام پرداخت کارمزدهای مازاد بیفتید.
پیش از راه‌اندازی پلتفرم‌های مبادلاتی، معامله‌گرانی که می‌خواستند مثلاً کوین یا توکن X را با کوین یا توکن Y تبادل کنند، باید سراغ صرافی‌ها می‌رفتند و جفت معاملاتی X/Y را پیدا می‌کردند. گاهی اوقات هم چنین جفتی وجود نداشت و معامله‌گر چاره‌ای نداشت جز آنکه توکن خود را نخست با یک ارز رسمی معامله و سپس با موجودی نقد، ارز ثانویه موردنظرش را خریداری می‌کرد.
به همین سادگی، معامله‌گر مجبور بود دست‌کم دو مرتبه کارمزد معاملاتی پرداخت کند. این در حالی است که پلتفرم‌های مبادلاتی که مختص سواپ رمزارزی ساخته شده‌اند، فرایند مبادله به‌طور مستقیم و بی‌واسطه انجام میشود.
در این پلتفرم‌ها کافی است که معامله‌گر ابتدا رمزارزهای مبدأ و مقصد خود را در فرایند مبادله مشخص کند و با انتخاب یک گزینه، به‌سادگی هرچه‌تمام‌تر توکن‌های دلخواهش را در اختیار بگیرد. بنابراین کل فرایند مبادله تنها در یک تراکنش تکمیل میشود و معامله‌گر هم تنها یک بار کارمزد پرداخت می‌کند.
مزیت‌های سواپ ارز دیجیتال
گرچه برخی از فعالان بازار ارزهای دیجیتال به‌دنبال سودآوری در درازمدت هستند، اما برخی دیگر نیز می‌خواهد با مبادله مستمر رمزارزها سود به دست بیاورند. اما با امکان دسترسی به ده‌ها صرافی رمزارزی چرا باید سراغ سواپ ارز دیجیتال برویم و این روش چه مزیت‌های در مقایسه با روش‌های سنتی دادوستد رمزارزها دارد. در ادامه به برخی از این مزیت‌ها اشاره می‌کنیم.
فرایند ساده
دادوستد رمزارزها در بستر صرافی‌ها مستلزم طی مراحل چندگانه و دشواری است که دست‌وپای معاملهگران را برای تبادل آنی ارزهای دیجیتال می‌بندد. علاو‌براین، فرایندهای پرپیچ‌وخم مبادله سنتی، گاه آنقدر پردرسر است که مانع از ورود سرمایه‌گذاران تازه به این بازار میشود.
بااین‌حال، پلتفرم‌های سواپ ارز دیجیتال با حذف فرایندهای پیچیده و ساده‌سازی روند مبادله رمزارزها علاوه‌برآنکه معاملهگران را در شکار موقعیتهای سودآور یاری می‌کنند، می‌توانند راه را برای پذیرش فراگیر رمزارزها نزد سرمایه‌گذاران جدید هموارتر کنند.
بی‌نیاز از پرداخت کارمزدهای گزاف
برای دادوستد رمزارزها در بستر صرافی‌های سنتی، معامله‌گر باید ابتدا جفت معاملاتی خود را در میان انبوهی از نمادها پیدا کند. این جفت باید شامل دو توکن باشد که معامله‌گر در پی خرید یکی و فروش دیگری است. این در حالی است که جفت‌های معاملاتی آنقدر متنوع نیستند و معامله‌گر برای تبادل رمزارزها باید دست‌کم دو معامله را انجام دهد.
همین باعث میشود تا تکمیل فرایند دادوستد، مستلزم انجام دست‌کم دو معامله و پرداخت کارمزد مضاعف شود. پرداخت این کارمزد می‌تواند سود ناشی از تبادل توکن را از بین ببرد و زیانی ناخواسته به معامله‌گر تحمیل کند. در آن سوی ماجرا و در سواپ اما دیگری خبری از تحمیل کارمزد مضاعف بر معامله‌گر نیست و تمام فرایند مبادله در قالب یک تراکنش واحد و به‌طور آنی انجام میشود.
پردازش آنی و بیدرنگ
بازار ارزهای دیجیتال بیش از هر چیز به نوسانات گاه‌وبیگاه و غیرمنتظره‌اش شناخته میشود. این ماهیت نوسانی هم می‌تواند فرصت‌های بسیاری را برای کسب سود در اختیار معاملهگران بگذارد. بااین‌حال، وقتی می‌توان در گیرودار نوسان‌های شدید به سود دست یافت که قیمت‌ها و موقعیتهای معاملاتی به‌سرعت و بیدرنگ پردازش شوند.
در فرایندهای سنتی مبادله رمزارزها معاملات آن‌چنان که باید و شاید با سرعت پردازش نمی‌شوند و هر موقعیت معاملاتی از ثبت اولیه تا نهایی‌شدن چندین مرحله را طی می‌کند. بنابراین سودسازی و شناسایی موقعیتهای سودآوری در بازار رمزارزها با تکیه بر صرافی‌های سنتی، چندان ساده نیست.
بااین‌حال در سواپ رمزارزی، فرایند مبادله به‌طور آنی و بیدرنگ انجام میشود و معاملهگران با دست بازتری می‌توانند موقعیتهای احتمالی برای سودآوری را شناسایی و تبدیل به سود حقیقی کنند.
حریم خصوصی و امنیت بیشتر
فرایند سواپ در پلتفرم‌های مبادله رمزارزی در بستر یک شبکه بلاک چینی واحد انجام میشود. به این ترتیب، اطلاعات تراکنش‌های معامله‌گر در محیطی امن، محرمانه باقی می‌ماند و در اختیار اشخاص ثالث قرار نمی‌گیرد. این در حالی است که اطلاعات معاملات انجام‌شده در بستر صرافی‌های سنتی در اختیار دولت و سازمان‌های مالیاتی قرار می‌گیرد و باعث خدشه‌دارشدن حریم خصوصی کاربر میشود.
ریسکهای سواپ ارز دیجیتال
سواپ یا تبادل رمزارزها گرچه مزیت‌های بسیاری دارد، اما نباید مخاطرات ناشی از آن را نادیده گرفت. فارغ از این، پلفترم‌های فعال در این حوزه هم هریک ویژگی‌ها و قابلیت‌های مختلفی دارند و هر یک می‌توانند تجربه متفاوتی از سرعت، امنیت و محرمانگی در اختیار معامله‌گر بگذارند. بنابراین پیش از اقدام برای مبادله رمزارزها در بستر این پلتفرم‌ها بهتر است با ریسکهای احتمالی آن هم آشنا شوید.
اسلیپیج (Slippage) یا لغزش
ماهیت نوسانی بازار رمزارزها گرچه می‌تواند به خلق فرصت‌های سودآوری بینجامد، اما ممکن است هزینه‌های گزافی روی دست معامله‌گر باقی بگذارد. اسلیپیج یا لغزش قیمتی یکی از ریسکهای مبادله رمزارزها است. وقتی بین قیمت توکن در لحظه ثبت تراکنش و زمان پردازش نهایی آن، اختلاف پدید بیاید، به‌اصطلاح می‌گوییم که قیمت دچار لغزش شده است. وقوع این لغزش‌ها می‌تواند سودآوری احتمالی یک مبادله را دستخوش تغییر کند و حتی به تحمیل زیان به معامله‌گر بینجامد.
به‌خطرافتادن حریم خصوصی در پلتفرم‌های عمومی
اگرچه بسیاری از پلتفرم‌های فعال در حوزه سواپ رمزارزها خاطر معاملهگران را از بابت حفظ امنیت و حریم خصوصی‌شان آسوده می‌کنند، اما برخی از پلتفرم‌های عمومی فاقد این ویژگی‌اند. وقتی در این پلتفرم‌ها دست به سواپ رمزارزهای خود می‌زنید، تک‌تک تراکنش‌های شما و اطلاعات آن برای همگان قابل رؤیت است. بنابراین پیش از هرگونه اقدام برای مبادله توکن‌های خود پلتفرم‌های خدمات‌دهنده را به‌دقت بررسی و از فعالیت در بستر پلتفرم‌های عمومی خودداری کنید.
انعطاف‌ناپذیری‌های احتمالی
اگر پلتفرمی از قراردادهای هوشمند برای تسهیل فرایند مبادله بهره می‌گیرد، احتمال دارد کاربران آن در سواپ رمزارزها با محدودیت‌هایی مواجه شوند. در این گونه از پلتفرم‌ها ثبت و تکمیل مبادله مستلزم پیروی از قواعدی است که رعایت‌نکردن آنها می‌تواند به مسدودسازی توکن‌های کاربر بینجامد.
گرچه بهره‌گیری از قراردادهای هوشمند در پلتفرم‌های سواپ رمزارزی قاعده‌ای سرتاسری نیست، اما کم نیستند پلتفرم‌هایی که بر این اساس کار می‌کنند. بنابراین پیش از اقدام برای سواپ رمزارزها در یک پلتفرم، نگاهی به نحوه عملکرد آن بیندازید تا در ادامه با محدودیت‌های ناشی از قراردادهای هوشمند روبه‌رو نشوید.
مقایسه سواپ عادی با سواپ اتمی و مهاجرت توکن
برای انجام سواپ یا تبادل توکن، سه روش وجود دارد. روش اول، همان سواپ عادی است که پیش‌تر به آن اشاره کردیم. سادگی، انعطاف‌پذیری و هزینه اندک ازجمله ویژگی‌های این روش مبادله رمزارز هستند. اما دو روش دیگر نیز برای تبادل توکن وجود دارد که عبارتند از: ۱. سواپ اتمی (Atomic Swap) و ۲. مهاجرت توکنی. در این بخش می‌خواهیم با این روش‌ها و تفاوت آن با روش سواپ عادی آشنا شویم.
در روش مهاجرت توکن، رمزارزهای مستقر در یک شبکه بلاک چینی با رمزارزهایی که روی شبکه بلاک چینی دیگر قرار دارند، مبادله می‌شوند. در حالی که در سواپ عادی، توکن‌های موجود با گونه دیگری از توکن‌ها تعویض می‌شوند.
علاوه‌براین، در روش مهاجرت توکن، با انجام فرایند مبادله، به‌ازای توکن‌های مبدأ توکن‌های جایگزین در شبکه مقصد تولید می‌شوند. بنابراین وقتی نام مهاجرت توکن به میان می‌آید، پای دو شبکه بلاک چینی مجزا در ماجرا است.
اما سواپ اتمی چیست؟ در سواپ اتمی، فرایند مبادله شامل دادوستد رمزارزهای بر پایه قراردادهای هوشمند است. علاوه‌براین، سواپ اتمی، ماهیتی صفر و صدی دارد؛ یعنی یا به‌طور کامل اجرا میشود یا آنکه هیچ یک از توکن‌های مبدأ به توکن‌های مقصد تبدیل نمی‌شوند. همچنین در سواپ اتمی، پای هیچ شخص ثالثی در میان نیست و بنابراین کارمزدهای آن در مقایسه با دیگر روش‌های مبادله، کمتر است.
فارغ از نوع، همه روش‌های مبادله توکن از سواپ عادی تا سواپ اتمی و مهاجرت، قرار است فرایند تعویض و دادوستد رمزارزها را برای کاربران ساده‌تر کنند. بااین‌حال، معاملهگران بهتر است پیش از اقدام برای مبادله، با این روش‌ها و تفاوت‌های میان آنها آشنا شوند.
نحوه مبادله یا سواپ توکن چگونه است؟
پس از تصمیم به مبادله توکن، نوبت به چگونگی انجام آن می‌رسد. سواپ یا مبادله توکن را می‌توان از دو طریق انجام داد: ۱. از طریق صرافی‌های رمزارزی و ۲. به‌طور دستی و در بستر پلتفرم‌های مبادله.
سواپ توکن در صرافی‌های رمزارزی
بسیاری از صرافی‌های رمزارزی با هدف تسهیل مبادلات آنی کاربران، قابلیت‌های ویژهای را برای سواپ در اختیار آنها گذاشته‌اند. برای استفاده از این بخش، کافی است وارد صرافی دلخواه خود شوید و به‌دنبال گزینه «سواپ» بروید.
پس از ورود به بخش سواپ، با واردکردن رمزارزهای مبدأ و مقصد می‌توانید فرایند مبادله را تکمیل کنید. با انجام این کار، یک کیف‌پول رمزارزی تازه برای شما ساخته و توکن‌های مبادله‌شده به آن واریز میشود. سپس مالکیت این کیف‌پول به شما منتقل میشود و می‌توانید موجودی آن را ذخیره یا برداشت کنید.
سواپ توکن از طریق پلتفرم‌های مبادله
اگر میانه خوبی با صرافی‌های رمزارزی ندارید، می‌توانید برای سواپ از پلتفرم‌های ویژه این کار استفاده کنید. کار با این پلتفرم‌ها بسیار ساده است و بدون نیاز به دانش فنی می‌توانید با درج آدرس کیف‌پول و رمزارزهای مبدأ و مقصد، فرایند مبادله را تکمیل کنید.
اما به‌طور دستی هم می‌توانید توکن‌های خود را با فردی دیگر تعویض کنید. برای این کار، کافی است کیف‌پول حاوی توکن‌های اولیه را در اختیار آن فرد بگذارید و در مقابل، کیف‌پول توکن‌های ثانویه را از او دریافت کنید. به خاطر داشته باشید که احتمال بروز خطا و اشتباه در فرایند درج دستی آدرس‌ها و کدهای توکن‌ها بالا است و سعی کنید این فرایند را با دقت تمام انجام دهید.
نکات مهم پیش از اقدام برای سواپ ارز دیجیتال
گرچه استفاده از پلتفرم‌های سواپ ارز دیجیتال، بسیار ساده و سرراست است، اما در ثبت و پردازش نهایی تراکنش‌های مبادله باید به نکات مهمی توجه کنید که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.
مراقب کارمزدهای شبکه اتریوم باشید
نرخ کارمزد یا «گس فی» (Gas Fee) از جمله متغیرهای مهم و اثرگذار در فرایند سواپ ارزهای دیجیتال است. این کارمزد از تراکنش‌های انجام‌شده در بستر شبکه اتریوم کسر و به حساب سهام‌گذاران و ماینرهای این شبکه واریز میشود. تمامی تراکنش‌های اتریوم دارای نرخ کارمزدی مشخص اما متغیر هستند و افزایش یا کاهش شلوغی در این شبکه می‌تواند این نرخ را بالا و پایین کند. علاوه‌براین، می‌توان با تعیین نرخ کارمزد بیشتر برای هر تراکنش، سرعت پردازش آن را افزایش داد. از آنجا که بسیاری از پلتفرم‌های مبادلاتی، در بستر شبکه اتریوم راه‌اندازی شده‌اند، بنابراین آگاهی از نرخ کارمزد این شبکه برای کسانی که به‌دنبال سواپ رمزارز هستند، امری ضروری است.
از کارمزدهای جانبی غافل نشوید
پلتفرم‌های مبادلاتی برای ادامه حیات خود از کاربران هزینه‌ای در قالب کارمزد دریافت می‌کنند. علاوه‌براین، شبکه‌های میزبان توکن‌ها نیز خود ممکن است کارمزدی جداگانه از کاربر مطالبه کنند. هر جفت‌ارز معاملاتی در این پلتفرم‌ها کارمزد متفاوتی دارد. این کارمزدها در مخازنی تجمیع و بخشی از آن در قالب پاداش به سهام‌داران و تأمین‌کنندگان نقدینگی پلتفرم‌ها اعطا میشود. بنابراین کارمزدها شریان‌های حیاتی پلتفرم‌ها مبادلاتی‌اند و بدون آنها این پلتفرم‌ها قادر به فعالیت نیستند. پس بدون آگاهی از این کارمزدها و نرخ تغییرات آنها اقدام به سواپ رمزارزی خود نکنید.
از کیف‌پول رمزارزی مناسب استفاده کنید
پیش از اقدام برای سواپ رمزارزهای خود باید موجودی فیات (ارز رایج) خود را به توکن تبدیل و در یک کیف‌پول رمزارزی ذخیره کنید. بنابراین بهتر است سراغ کیف‌پولی بروید که معتبر باشد و علاوه‌بر پشتیبانی از توکن دلخواه شما از امنیت مناسبی هم برخوردار باشد.
ده‌ها کیف‌پول رمزارزی وجود دارند که می‌توانند راهگشای شما باشند، اما از یاد نبرید که تنها تعداد معدودی از آنها قادرند به پلتفرم‌های مبادلاتی متصل شوند.
از بررسی نقدینگی پلتفرم‌ها و مسئله لغزش قیمتی غافل نشوید
بسیاری از پلتفرم‌های مبادلاتی از جمله یونی سواپ بهدلیل برخورداری از استخرهای نقدینگی قادرند فرایند مبادله توکن را به‌طور آنی انجام دهند. وقتی کاربری دست به مبادله توکن می‌زند، در عمل در حال افزودن یک توکن به استخر نقدینگی و برداشت توکن دیگری از آن است. سازوکار استخر نقدینگی، کاربران را از مراجعه مستقیم به همتایان خود برای معامله پایاپای بی‌نیاز می‌کند.
اما مسئله اینجاست که میزان نقدینگی موجود در استخر می‌تواند بر کم‌وکیف فرایند مبادله اثرگذار باشد. زیرا هرچه نقدینگی این استخرها کمتر باشد، احتمال بروز خطا و لغزش قیمت‌ها از قیمت‌های متعارف موجود در بازار بیشتری میشود. بنابراین پیش از آنکه دست به مبادله توکن دلخواهتان بزنید، میزان نقدینگی موجود در استخر نماد معاملاتی آن را بررسی کنید تا در دام لغزش قیمتی نیفتید.
امنیت پلتفرم را بررسی کنید
سواپ ارز دیجیتال همچون تمامی تراکنش‌های مالی دیگر با خطراتی گریزناپذیر مواجه است. پلتفرم‌های فعال در حوزه مبادله بر پایه کدها بنا شده‌اند و این کدها مستعد نقص و خطا هستند. بنابراین پیش از انتخاب پلتفرم مناسب برای مبادله از بررسی پیشینه امنیتی آن غافل نشوید. همچنین به یاد داشته باشید که برخی از پلتفرم‌ها ماهیتی عمومی دارند و دیگران می‌توانند با مراجعه به آنها به جزئيات تک‌تک تراکنش‌های شما دسترسی پیدا کنند.
جمع‌بندی سواپ در ارزهای دیجیتال
به‌رغم تمامی مخاطرات از معضلات امنیتی گرفته تا ریسک لغزش قیمتی، سواپ یا مبادله رمزارزی می‌تواند موقعیتهای بسیاری را برای کسب سود در اختیار معاملهگران بگذارد. علاوه‌براین، می‌توان با مشارکت در تأمین نقدینگی پلتفرم‌های مبادلاتی افزون‌بر تسهیل فرایندهای سواپ رمزارزی، پاداش مادی نیز به دست آورد.
نباید از یاد برد که مسئولیت انتخاب پلتفرم بر دوش خود معاملهگران است و آنها باید بر اساس امکانات و قابلیت‌های موردانتظارشان پلتفرم دلخواه را انتخاب کنند.
در حوزه دارایی‌های نوظهوری همچون رمزارزها نگه‌داری و معاملهگری از گذشته تا امروز، دو روش رایج برای کسب سود بوده است. رفته‌رفته با افزایش تعداد توکن‌ها و گسترش دامنه نوسان در این بازار، مبادله توکن‌ها هم فرصت‌های تازه‌ای را برای سودسازی در اختیار معاملهگران قرار داد. در این میان، پلتفرم‌های مبادلاتی پا به میدان گذاشتند تا بتوانند در کنار صرافی‌ها فرایند پرپیچ‌وخم سواپ ارز دیجیتال را برای کاربران ساده‌تر کنند. کاربران با استفاده از این پلتفرم‌ها علاوه‌بر مبادله یا سواپ آنی رمزارزهای خود می‌توانند با مشارکت در تأمین نقدینگی پاداش دریافت کنند.
جمع‌بندی
سواپ، کارمزد یا بهره شبانه در بازار فارکس، هزینه‌ای است که معاملهگران برای بازنگه‌داشتن موقعیتهای معاملاتی خود برای مدتی بیش از یک شب پرداخت یا در قالب سود دریافت می‌کنند. بنابراین نرخ سواپ هم می‌تواند مثبت و هم منفی باشد. به عبارتی دیگر، سواپ احتمال دارد یا به‌صورت کارمزد از معامله‌گر دریافت یا آنکه در قالب سود به او پرداخت شود. اما در بیشتر اوقات، معامله‌گر برای بازنگه‌داشتن موقعیت معاملاتی خود برای مدتی بیش از یک‌شب باید کارمزدی در قالب سواپ به کارگزارش بپردازد.
از کارمزد سواپ با عنوان بهره غلتان نیز یاد میشود؛ زیرا فرایند انتقال موقعیتهای معاملاتی باز از یک روز به روز معاملاتی دیگر همچون غلتاندن یک گوی است. ازاین‌رو، در برخی از متون مالی از عبارت «بهره غلتان» برای توصیف کارمزد سواپ استفاده میشود.
گرچه سواپ، هزینه مضاعفی است که بر دوش معاملهگران تحمیل میشود، اما می‌توان به به‌کارگیری راهبردهایی همچون استراتژی «معاملهگری مبتنی‌بر حامی» از موقعیتهای معاملاتی دارای سواپ مثبت سود به دست آورد. ناگفته نماند که پیاده‌سازی این استراتژی چندان آسان نیست و هر معاملهگری از پس اجرای آن برنمی‌آید، زیرا احتمال دارد با ورود موقعیت معاملاتی به محدوده ضرر، تمامی سود بالقوه ناشی از سواپ مثبت از بین برود.
در پایان یادآور می‌شویم که تمام بازارهای مالی از جمله فارکس در معرض نوسانات پیاپی و غیرمنتظره قرار دارند، بنابراین هیچ‌گاه بیش از آستانه تاب‌آوری خود در برابر ضررهای احتمالی، در این بازارها سرمایه‌گذاری نکنید. علاوه‌براین، استفاده بیش از اندازه از اهرم در موقعیتهای معاملاتی می‌تواند بسیار خطرساز باشد و در یک چشم‌به‌هم‌زدنی به لیکوییدشدن حساب معاملاتی شما بینجامد.
به خاطر داشته باشید که سواپ یا Swap در ارز دیجیتال به معنی تبادل یا تعویض آنی و بیدرنگ دو رمزارز با یکدیگر است. حال آنکه سواپ در بازار فارکس به معنای کارمزدی است که بر موقعیتهای معاملاتی باز اعمال میشود.
سواپ یا کارمزد شبانه، نوعی بهره است که در بازار فارکس به آن دسته از موقعیتهای معاملاتی اعمال میشود که دست‌کم یک‌شب باز می‌مانند.
تلاش برای کسب سود از سواپهای مثبت همچون دیگر فعالیتهای مرتبط با بازارهای مالی از جمله معاملهگری با ریسکها و مخاطرات ویژه خود همراه است. بنابراین پیش از اقدام برای ورود به موقعیتهای معاملاتی دارای سواپ مثبت، بهتر است ریسکهای احتمالی این کار را بسنجید، با کارشناسان خبره مشورت کنید و بیگدار به آب نزنید.
سواپ نفت یا سواپ در معاملات نفتی، فرایندی است که طی آن شرکتهای دولتی یا بازرگانان، نفت یا دیگر محمولههای انرژی را در پایانههای مرزی دریافت و در ازای سودی معین در پایانه یا کشوری دیگر در اختیار افراد یا نهادهای موردنظر قرار میدهند.
سواپ یا Swap در ارز دیجیتال به معنی تبادل یا تعویض آنی و بیدرنگ دو رمزارز با یکدیگر است. حال آنکه سواپ در بازار فارکس به معنای کارمزدی است که بر موقعیتهای معاملاتی باز اعمال میشود.
برخی از کارگزاران فعال در بازار فارکس، حسابهای ویژهای را در اختیار معاملهگران خود قرار میدهند که از پرداخت کارمزد سواپ معافاند. به این حسابها Swap Free میگویند. حسابهای اسلامی بهدلیل غیرمجاز بودن پرداخت بهره در شریعت اسلام از نوع سواپ فری هستند.
