NPV (خلاصه شده عبارت Net Present Value) روشی است که کاربرد اصلی آن به تحلیل مالی برای تعیین امکان‌پذیری سرمایه‌گذاری در یک پروژه یا کسب و کار مربوط می‌شود. پارامتر محاسبه شده در NPV شامل اختلاف بین سرمایه‌گذاری و تمام جریان پول آتی آن سرمایه‌گذاری بر حسب دلار امروز است. در NPV ارزش زمانی پول و کاهش آن به دلایلی مثل تورم، نرخ بهره و هزینه فرصت‌های سرمایه‌گذاری از دست رفته محاسبه می‌شود.
NPV چیست؟
NPV یکی از روش‌های متعدد بودجه‌بندی سرمایه‌گذاری است که از آن برای ارزیابی پروژه‌هایی که یک شرکت یا سرمایه‌گذار می‌خواهد روی آن‌ها سرمایه‌گذاری انجام دهد، استفاده می‌شود. معمولا این پروژه‌های سرمایه‌گذاری از نظر گستردگی و پولی بسیار بزرگ هستند. برای مثال می‌توان به خرید مجموعه گران‌قیمتی از تجهیزات خط تولید یا ساختن یک ساختمان جدید اشاره کرد.
در NPV از تنزیل جریان نقدی (discounted cash flow) برای تحلیل استفاده می‌شود که این پارامتر را به یکی از دقیق‌ترین روش‌ها برای بودجه‌بندی سرمایه‌گذاری تبدیل شده است زیرا هر دو متغیر ریسک و زمان را در نظر می‌گیرد.
تحلیل NPV شامل فرضیات و متغیرهایی است که جریان‌های نقدی قابل پیشبینی حاصل از سرمایه‌گذاری را با تنزیل دادن آن‌ها به زمان حال با استفاده از اطلاعاتی شامل دوره زمانی پروژه (t) و هزینه میانگین وزنی سرمایه‌گذاری (i) را ارزیابی می‌کند.
NPV چطور محاسبه می‌شود؟
پارامتر NPV با فرمول زیر محاسبه می‌شود:
NVP=R_t/(1+i)^t
در فرمول بالا t برابر با زمان جریان نقدی، i برابر با نرخ تنزیل و Rt برابر با جریان نقدی خالص است. همانطور که این فرمول نشان می‌دهد، برای به دست آوردن ارزش کنونی جریان‌های نقدی باید آن‌ها را به یک نرخ خاص تنزیل دهیم. این نرخ با در نظر گرفتن بازگشت سرمایه با ریسک مشابه یا هزینه قرض گرفتن برای سرمایه‌گذاری به دست می‌آید. همانطور که پیش از این گفتیم، در محاسبه NPV ارزش زمانی پول در نظر گرفته می‌شود. منظور از ارزش زمانی پول این است که ارزش هر واحد پولی امروز بیشتر از ارزش آن در آینده است (البته در بعضی از اقتصادها مثل اقتصاد ژاپن تورم منفی هم وجود دارد و ممکن است که ارزش پول به مرور زمان بیشتر شود). بعد از تنزیل جریان‌های نقدی در دوره‌های مختلف، میزان سرمایه‌گذاری اولیه از آن کسر می‌شود. در صورتی که عدد حاصل مثبت باشد، می‌توانید روی پروژه سرمایه‌گذاری کنید اما اگر عدد حاصل منفی باشد نباید روی پروژه سرمایه‌گذاری کنید.
برای مثال تصور کنید که شما می‌خواهید ۱ میلیون دلار در بازار فارکس سرمایه‌گذاری کنید. گفته می‌شود که این سرمایه‌گذاری در سال اول برای شما ۱۰۰ هزار دلار، در سال دوم برای شما ۲۵۰ هزار دلار، در سال چهارم برای شما ۳۵۰ هزار دلار، در سال پنجم برای شما ۲۶۵ هزار دلار و در سال پنجم برای شما ۴۱۵ هزار دلار بازگشت سرمایه خواهد داشت. با در نظر گرفتن اینکه نرخ تنزیل ۹ درصد باشد، با استفاده از فرمول بالا NPV را محاسبه می‌کنیم.
سال جریان ارزش کنونی
۰ منفی ۱۰۰۰۰۰۰۰۰ منفی ۱۰۰۰۰۰۰۰۰
۱ ۱۰۰۰۰۰۰ ۹۱۷۷۳
۲ ۲۵۰۰۰۰ ۲۱۰۴۱۹
۳ ۳۵۰۰۰۰ ۲۷۰۲۶۴
۴ ۲۶۵۰۰۰ ۱۸۷۷۳۲
۵ ۴۱۵۰۰۰ ۲۶۹۷۲۱
مجموع ارزش کنونی جریان‌های نقدی در این ۵ سال ۱۰۲۹۸۷۹ دلار است و با توجه به اینکه سرمایه‌گذاری اولیه ۱۰۰۰۰۰۰ دلار بود، NPV برابر با ۲۹۸۷۹ می شود و از آن‌جایی که مثبت است، این سرمایه‌گذاری سودآور محسوب می‌شود و بهتر است که آن را انجام دهید.
استفاده از NPV چه مزیت‌ها و معایبی دارد؟
گفتیم که روش‌های مختلفی برای بودجه‌بندی سرمایه‌گذاری وجود دارد و NPV تنها یکی از آن‌ها است. این روش مزیت‌ها و محدویت‌هایی دارد و بر اساس نیازمندی خود باید تصمیم بگیرید که می‌خواهید NPV استفاده کنید یا روش دیگری برای شما مناسب است.
مزیت‌های NPV
در نظر گرفتن ارزش زمانی پول: از آن‌جایی که در اکثر اقتصادها ارزش پول به تدریج کم می‌شود و تورم مثبت وجود دارد، باید در هر سرمایه‌گذاری، ارزش زمانی پول محاسبه شود زیرا جریان‌های نقدی در آینده ارزش جریان‌های نقدی برابر امروزی را نخواهند داشت. بنابراین در نظر گرفته شدن ارزش زمانی پول در محاسبه NPV مزیت بسیار مهمی برای این روش محسوب می‌شود.
جامع بودن: در محاسبه NPV تمامی جریان‌های ورودی، جریان‌های خروجی، دوره زمانی و ریسک سرمایه‌گذاری در نظر گرفته می‌شود و بنابراین NPV روشی بسیار جامع برای بودجه‌بندی سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود.
ارزش سرمایه‌گذاری: NPV نه تنها به شما می‌گوید که آیا سرمایه‌گذاری مثبت است یا خیر، بلکه ارزش سود نهایی را نیز به شما می‌گوید تا بتوانید تصمیم‌گیری بهتری داشته باشید و بین روش‌های مختلف سرمایه‌گذاری، روشی را برگزینید که سود بیشتری خواهد داشت.
محدودیت‌های NPV
نرخ تنزیل: محدودیت اصلی NPV این است که باید نرخ بازگشت را محاسبه کرد و در آن قرار داد. اگر نرخ بازگشت بالاتر در نظر گرفته شود، می‌تواند منجر به منفی کاذب شود و برعکس.
مقایسه نکردن پروژه‌های مختلف: NPV برای محاسبه سود یک روش سرمایه‌گذاری محاسبه نمی شود و امکان مقایسه کردن روش‌های مختلف سرمایه‌گذاری را فراهم نمی‌آورد.
فرضیات متعدد: در محاسبه NPV فرضیات متعددی مثل جریان نقدی ورودی و جریان نقدی خروجی وارد می‌شوند که هیچ کدام از آن‌ها قطعی نیستند و امکان تغییرشان وجود دارد. بنابراین NPV تنها یک تخمین است و نمی‌توانید با قطعیت روی آن حساب باز کنید.
جمع‌بندی
روش‌های متعددی برای بودجه‌بندی سرمایه‌گذاری وجود دارد که در تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری کردن یا نکردن روی پروژه‌های مختلف به شما کمک می‌کنند. یکی از این روش‌ها NPV است که تریدرها از آن برای تعیین میزان سود احتمالی سرمایه‌گذاری روی دارایی‌های قابل معامله در بروکرهای فارکس از آن استفاده می‌کنند. در محاسبه NPV نرخ تورم نیز در نظر گرفته می‌شود و اگر عدد محاسبه شده مثبت باشد، حاکی از سودآور بودن آن سرمایه‌گذاری و اگر منفی باشد، حاکی از زیان‌ده بودن آن سرمایه‌گذاری است و باید از آن اجتناب شود.
