قیمت کالاها در هر کشوری بر اساس نرخ ارز رسمی همان کشور تعیین می‌شود. در واقع به‌نوعی می‌توان گفت که نرخ ارز رسمی در هر کشور مبنای ارزش‌گذاری کالاها و خدمات است. در اینجا یک سوال مهم مطرح می‌شود؛ ارزش واقعی ارز رسمی در هر کشور چگونه محاسبه می‌شود؟ برای پاسخ به این سوال باید پا را فراتر از مرزهای هر هر کشور بگذاریم؛ چرا که اساسا افزایش یا کاهش بهای ارز یک کشور تنها در مقایسه با ارزهای رسمی سایر کشورها موضوعیت پیدا می‌کند.
در اینجا مفهومی تحت عنوان نرخ برابری ارزها متولد می‌شود. علاوه بر آن بزرگ‌ترین بازار مالی جهان با میانگین حجم معاملات 6 هزار میلیارد دلار در روز نیز حول همین مفهوم شکل گرفته است و با نام بازار برابری ارزها یا فارکس (Forex) شناخته می‌شود. بار دیگر سوالی که بالاتر مطرح کردیم را به‌یاد بیاورید. در ادامه با ما همراه باشید تا پاسخ این سوال را بیابیم.
نرخ برابری ارزها چیست؟
نرخ برابری ارزها، شاخصی برای بررسی ارزش یک ارز در مقایسه با ارز رسمی سایر کشورهاست. به عنوان مثال دلار آمریکا و یورو را در نظر بگیرید. دلار به عنوان ارز رسمی کشور آمریکا شناخته می‌شود. همچنین یورو نیز ارز رسمی مشترک کشورهای اتحادیه اروپا است. نرخ برابری دلار در مقایسه با یورو مشخص می‌کند شما در ازای پرداخت چند یورو می‌توانید یک دلار آمریکا را خریداری کنید.
یک اصطلاح عمومی تحت عنوان جفت ارز (Currency Pairs) وجود دارد. هر دو ارز فیات در کنار هم تشکیل یک جفت ارز را می‌دهند. معروف‌ترین و در عین حال یکی از مهم‌ترین جفت ارزها در سطح دنیا، یورو به دلار آمریکا است. این جفت ارز با نماد EUR/USD شناخته می‌شود. این جفت ارز معاملاتی مشخص می‌کند که هر یورو معادل چند دلار آمریکا قیمت دارد. هر دو ارز فیات را می‌توان در قالب یک جفت ارز کنار هم قرار داد و نرخ برابری آن‌ها را سنجید.
بازار برابری ارزها چیست؟
سال‌هاست که یک بازار مالی بزرگ در دنیا وجود دارد که تحت عنوان بازار برابری ارزها یا همان فارکس شناخته می‌شود. در این بازار خبری از معامله فیزیکی ارزهای فیات نیست. بلکه یک بازار آنلاین است که در قالب آن تریدرها بر اساس پیش بینی حرکت قیمت ارزهای فیات معامله می‌کنند.
معاملات در بازار برابری ارزها از طریق پلتفرم‌های آنلاین صورت می‌گیرد که به‌نام بروکر (Broker) شناخته می‌شود. بروکرها جفت ارزهای معاملاتی مختلف در دسترس تریدرها قرار می‌دهند. معامله‌گران نیز بنابر تحلیل شخصی، تغییرات قیمت ارزها در مقایسه با یکدیگر را پیش‌بینی می‌کنند. سپس جفت ارز معاملاتی مد نظر را انتخاب و معاملات خود را روی آن انجام می‌دهند.
بازار برابری ارزها با نام فارکس شناخته می‌شود
بار دیگر مثال جفت ارز EUR/USD را در نظر بگیرید. فرض کنید تحلیل شما مبنی بر افزایش قیمت یورو در مقایسه با دلار است. در نتیجه می‌توانید بازار برابری ارزها پوزیشن خرید (Long) روی این جفت ارز معاملاتی باز کنید. اما در صورتی که پیش‌بینی شما مبنی بر کاهش قیمت یورو در برابر دلار باشد، باید به‌سراغ پوزیشن فروش (Short) بروید.
همانطور که مشاهده می‌کنید به‌هیچ عنوان مانند صرافی نیست که در ازای تحویل یک ارز، ارز دیگری خریداری کنید. بلکه تمام معاملات تنها روی پیش‌بینی تغییرات قیمت ارزها نسبت به یکدیگر صورت می‌گیرند. برای آشنایی بیشتر با این بازار، دعوت می‌کنیم مقاله “فارکس چیست” را مطالعه کنید.
انواع جفت ارزهای معاملاتی در بازار برابری ارزها
همانطور که اشاره کردیم، در بازار برابری ارزها، تریدرها با جفت ارزهای معاملاتی سروکار دارند. روی کاغذ هر دو ارز فیات متعلق به‌کشورهای مختلف می‌توانند یک جفت ارز معاملاتی را تشکیل دهند. اما معمولا تمرکز معاملات روی تعداد محدودی از جفت ارزهاست. این جفت ارزها مربوط به کشورهای قدرتمند اقتصادی در دنیا هستند. بیشترین حجم معاملات بازار برابری ارزها مربوط به ارزهای رسمی کشورهای آمریکا (دلار)، انگلیس (پوند)، ژاپن (ین)، سوئیس (فرانک)، کانادا (دلار)، استرالیا (دلار) و اتحادیه اروپا (یورو) است. برای آشنایی بیشتر با این موضوع دعوت می‌کنیم که مقاله انواع جفت ارزهای معاملاتی را مطالعه کنید.
هر جفت ارز معاملاتی ارز کنار هم قرار گرفتن دو ارز تشکیل می‌شود
نحوه محاسبه نرخ برابری ارزها
نوبت به پاسخ سوالی می‌رسد که در ابتدا مطرح کردیم. محاسبه برابری ارزها چگونه انجام می‌شود؟ مبنای تعیین ارزش ارزهای فیات در مقایسه با یکدیگر، معاملات کلانی است که بین کشورها صورت می‌گیرد. به‌عنوان مثال فرض کنید که یک کشور مانند ژاپن قصد سرمایه‌گذاری در آمریکا را دارد. در این حالت باید دولت مرکزی این کشور ین را به دلار تبدیل کرده و سپس سرمایه‌گذاری خود را انجام دهد.
هر تبدیل ارز بزرگی که توسط دولت‌ها و شرکت‌های خصوصی در دنیا صورت می‌گیرد، داده‌ای را تولید می‌کند. این داده‌ها در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و بر اساس آن نرخ برابری ارزها روشن می‌شود. بروکرها نیز بر اساس این داده‌ها، نقدینگی مورد نیاز برای معاملات تریدرها را فراهم می‌کنند. به این ترتیب محاسبه برابری نرخ ارزها صورت می‌گیرد.
عوامل موثر در نرخ برابری ارزها چیست؟
وقتی داده‌های مربوط به نرخ برابری ارزها را در کنار هم قرار دهیم، نمودار قیمت به دست می‌آید. با مشاهده نمودار قیمت جفت ارزهای معاملاتی متوجه خواهید شد که قیمت دائما در حال تغییر است. تغییراتی که گاهی اوقات خیلی شدید و بعضی مواقع نیز محدود هستند. در اینجا پای عواملی به میان می‌آید که به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم روی نرخ برابری ارزها تاثیر می‌گذارند. از جمله مهم‌ترین عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. تورم اقتصادی کشورها
وقتی تورم اقتصاد یک کشور را در بر می‌گیرد، یک معنی بدیهی دارد. ارزش پول ملی در آن کاهش پیدا می‌کند. این اتفاق به‌معنی تضعیف یک ارز در مقایسه با سایر ارزهاست. موضوعی که به‌صورت مستقیم در نرخ برابری ارزها تاثیر می‌گذارد. بنابراین یکی از مهم‌ترین تلاش‌های دولت‌ها برای کنترل ارزش پول ملی، مهار تورم اقتصادی است.
2. نرخ بهره
برای کنترل تورم و حفظ ارزش پول ملی کشورها، بانک مرکزی مهم‌ترین نهاد مسئول است. ابزار اصلی در اختیار بانک مرکزی برای کنترل تورم، تعیین نرخ بهره است. معمولا وقتی تورم اقتصادی در یک کشور رو به افزایش می‌گذارد، بانک مرکزی با بالا بردن نرخ بهره، تلاش می‌کند تا ارزش پول ملی را حفظ و تورم را مهار کند. بنابراین شما برای معامله در بازار برابری ارزها همواره باید سیاست‌های بانک مرکزی کشورهای مهم دنیا را در قابل تغییر نرخ بهره دنبال کنید.
3. رشد اقتصادی کشورها
رشد اقتصادی در یک کشور موتور تقویت ارزش پول ملی را روشن نگه می‌دارد. دو شاخص اصلی در بازار فارکس برای ارزیابی وضعیت رشد اقتصادی کشورها وجود دارد که تولید ناخالص داخلی و نرخ بیکاری هستند. برای پیش‌بینی تغییرات نرخ برابری ارزها در فارکس حتما باید وضعیت رشد اقتصادی کشورها را زیر نظر بگیرید.
4. رویدادهای سیاسی و اجتماعی مهم
در کنار عوامل اقتصادی نمی‌توان نقش پدیده‌های سیاسی و اجتماعی را در افزایش یا کاهش نرخ برابری ارزها نادیده گرفت. جنگ و تنش‌های سیاسی نمونه بارزی از این مسائل هستند. در کنار آن چالش‌های جدی مانند کرونا نیز می‌تواند مراودات اقتصادی در دنیا را کاملا مختل کند. پیشنهاد می‌کنیم حتما درباره تاثیر کرونا روی بازار فارکس تحقیق کنید تا در جریان اتفاقات مهمی که در این بازار رخ داد، قرار بگیرید.
کرونا تاثیر زیادی روی تغییرات نرخ برابری ارزها در فارکس گذاشت
جمع‌بندی
در این مطلب به معرفی بازار برابری ارزها پرداختیم. برای مشاهده نمودار لحظه‌ای نرخ برابری ارزها می‌توانید از طریق صفحه اختصاصی هر یک از جفت ارزهای معاملاتی در بروکر ITB اقدام کنید. بروکر ITB یک بازار با نقدینگی بالا برای معامله جفت ارزها فراهم کرده است تا معاملات در بستری شفاف با قیمت‌های واقعی صورت بگیرد. شما می‌توانید انواع استراتژی‌های معاملاتی را در بروکر ITB دنبال کنید. هر آنچه برای فعالیت در فارکس نیاز دارید را یکجا در آی تی بی در اختیار خواهید داشت.
سوالات متداول
در این قسمت به چند سوال شما درباره بازار برابری ارزها پاسخ می‌دهیم.
1. نرخ برابری ارزها چیست؟
نرخ برابری ارزها نشان می‌دهد که هر واحد از یک ارز با چند واحد از یک ارز دیگر از نظر ارزش معادل هم هستند.
2. بازار برابری ارزها چیست؟
بازار برابری ارزها یا فارکس، یک بازار مالی است که در قالب آن می‌توانید از محل پیش‌بینی تغییرات قیمت جفت ارزهای معاملات سود به دست بیاورید.
