مهم‌ترین مسئولیت هر سرمایه‌گذار در بازارهای مالی چیست؟ فرقی نمی‌کند که در بازار ارزهای دیجیتال فعالیت می‌کنید یا از تریدرهای فارکس هستید. در هر صورت مهم‌ترین وظیفه شما بهعنوان سرمایه‌گذار، محافظت از دارایی‌تان است. کسب سود در بازارهای مالی بهعنوان اولویت دوم شناخته میشود. به‌همین دلیل یک رویکرد تاریخی در بین سرمایه‌گذاران برای تشکیل پرتفوی با ریسک متعادل در بازارهای مالی مختلف وجود دارد.
برای دستیابی به این مهم، طبقه‌ی خاصی از داراییها در بازارها شکل گرفته‌اند که حتی در مواقع بحرانی از ثبات نسبی قابل قبولی برخوردار هستند؛ دارایی‌هایی که تحت عنوان «سرمایهگذاری امن (Safe Haven)» شناخته میشوند. این داراییها را می‌توان به‌نوعی پناهگاه‌های امن برای سرمایه‌گذاران توصیف کرد. سوال اساسی این است که سرمایهگذاری امن چه ویژگی‌هایی دارد و کدام داراییها را می‌توان مصداق این نوع سرمایهگذاری دانست؟ برای پاسخ به‌این پرسش‌ها دعوت می‌کنیم حتما تا پایان مقاله حاضر را مطالعه کنید.
سرمایهگذاری امن (Safe Haven) چیست؟
ابتدا لازم است که تعریف سرمایهگذاری امن را مرور کنیم. در ساده‌ترین تعبیر، سرمایهگذاری امن به دارایی‌هایی اشاره دارد که در شرایط بحرانی بازارهای مالی، ارزش خود را حفظ می‌کنند. البته ناگفته نماند که مثال‌هایی از سرمایهگذاری امن را می‌توان برشمرد که در شرایط بحرانی حتی افزایش قیمت را تجربه می‌کنند. سرمایه‌گذاران با انتخاب داراییهای امن معمولا سه هدف کلی را دنبال می‌کنند که عبارت‌اند از:
- کاهش زیان احتمالی
- حفظ ارزش داراییها
- کسب سود
هر سه هدف فوق را می‌توان با هم جمع کرد. پناهگاه‌های امن برای سرمایه‌گذاران، امکان کنار هم قرار دادن این اهداف را فراهم می‌کنند. موضوعی که باعث میشود بسیاری از فعالان باتجربه در بازارهای مالی، همواره بخشی از پرتفوی خود را به این طبقه از داراییها اختصاص دهند.
ویژگی‌های سرمایهگذاری امن
بر کسی پوشیده نیست که کنار هم قرار گرفتن دو مفهوم سرمایهگذاری و پناهگاه‌های امن به‌معنی از بین رفتن ریسک فعالیت در بازارهای مالی نیست، بلکه تجربه‌ی تاریخی نشان می‌دهد گروهی از داراییها، خطرات پیش روی سرمایه‌گذاران را تا جای ممکن کاهش می‌دهند.
سرمایهگذاری امن چند ویژگی کلیدی دارد که باعث میشود در چنین جایگاه مهمی قرار بگیرد. این مشخصات عبارت‌اند از:
- همبستگی با کلیت اقتصاد ندارند یا دارای همبستگی منفی با آن هستند.
- نقدشوندگی آنها در مقایسه با سایر داراییها به‌مراتب در وضعیت بهتری قرار دارد.
- تقاضای خرید این طبقه از داراییها در بلند مدت همواره بالاتر از میانگین در بازارهای مالی است.
- عرضه محدود دارند و این یکی از دلایل مهم ثبات قیمت آن‌هاست.
- کمتر پیش می‌آید که در بلند مدت دارایی دیگری جایگزین آنها شود.
- ماندگاری بالایی دارند و از بین نمی‌روند.
لازم است به یک نکته مهم اشاره کنیم که ممکن است یک دارایی بهعنوان سرمایهگذاری امن شناخته شود اما همه ویژگی‌های فوق را نداشته باشد. بهعنوان مثال گروهی از ارزهای فیات مانند ین ژاپن و فرانک سوییس بهعنوان Safe Haven شناخته میشوند. همان‌طور که می‌دانید عرضه آنها در اختیار بانک‌های مرکزی ژاپن و سوئیس است. بنابراین هر زمان این بانک‌ها تصمیم بگیرند، می‌توانند با چاپ پول، عرضه و تقاضا آنها را دستخوش تغییر کنند.
مزایای سرمایهگذاری امن چیست؟
نوبت به آن رسید که ریسک‌ها و مزایای سرمایهگذاری در داراییهای امن را بررسی کنیم. مزایای این طبقه از داراییها باعث میشود که در بلند مدت همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار داشته باشند. چهار مورد از مهم‌ترین مزایای سرمایهگذاری امن را در ادامه با هم بررسی می‌کنیم.
ثبات و پایداری در دوران نوسان اقتصادی
مهم‌ترین نکته‌ای که باید درباره سرمایهگذاری امن اشاره کنیم، ثبات یا افزایش قیمت آنها در شرایط نوسانات اقتصادی است. مثلا وقتی تورم در مقیاس جهانی رو به‌افزایش می‌گذارد، این داراییها در نقش پناهگاه‌های امن برای سرمایه‌گذاران وارد میدان میشوند. به‌طوری که سرمایه‌ها از سایر داراییها در بازارهای مالی خارج و به‌سمت آنها روانه میشود.
حفظ ارزش در مواجهه با رویدادهای سیاسی و اقتصادی بزرگ
یکی از مهارت‌های کلیدی سرمایهگذاری، مدیریت بحران در شرایط رویدادهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است. بعضی از این رویدادها قابل پیش‌بینی هستند، اما بسیاری دیگر ناگهانی رخ می‌دهند. خوشبختانه به تجربه ثابت شده است که داراییهای امن تحت تاثیر رویدادهای مهم جهانی به‌یکباره سقوط نمی‌کنند و قادر به حفظ جایگاه با ثبات خود هستند.
تجربه همه‌گیری کرونا بهعنوان یکی مهم‌ترین چالش‌های جهان در قرن حاضر هنوز در ذهن همه ما زنده است. بحرانی که تمام بازارهای مالی را زیرورو کرد. اما در همین دوره زمانی سخت هم، داراییهای امن موفق شدند جایگاه خود را حفظ کنند. بهعنوان مثال سقف تاریخی قیمت اونس طلا در فارکس در آگوست سال 2020 یعنی در کوران تاخت و تاز ویروس کرونا در دنیا به ثبت رسید.
انتخاب ایده‌آل برای سرمایهگذاری بلند مدت
مزیت دیگری که باید برای داراییهای امن ذکر کنیم، مناسب بودن برای سرمایهگذاری در بلند مدت است. این ویژگی به‌خصوص برای آن دسته از افرادی که نمی‌خواهند درگیر نوسانات مقطعی در بازارهای مالی نشوند یا دانش کافی تحلیل تکنیکال و فاندامنتال برای ترید داراییها را ندارند، یک موهبت بزرگ به‌شمار می‌رود.
نوسانات قیمت محدود
با‌توجه‌به این‌که نوسانات قیمت داراییهای امن محدود است، ضرر و زیان‌های سنگین با سرمایهگذاری در آنها شامل حال شما نمی‌شود. اجازه دهید از یک مثال کمک بگیریم تا این موضوع شفاف شود. در بازار ارزهای دیجیتال یک رمز ارز با نام لونا (LUNA) وجود دارد که البته امروز بهعنوان لونا کلاسیک (LUNC) شناخته میشود.
این ارز دیجیتال تا چند سال قبل یکی از موفق‌ترین رمزارز‌های بازار کریپتوکارنسی بود. قیمت آن در یک رالی طولانی مدت با چند هزار درصد رشد به 100 دلار رسید. اما یکباره ظرف کمتر از چند ساعت همه چیز نابود شد. به‌طوری که قیمت آن تقریبا به صفر رسید. این اتفاق به‌دلیل وجود یک باگ امنیتی در زیرساخت پلتفرم عرضه کننده این رمزارز و استیبل کوین USTC رخ داد.
امروز که حدود 2 سال از آن اتفاق سپری شده این ارز دیجیتال هنوز نتوانسته به 1 دلار برسد. شما سراسر تاریخ قیمت طلا در حیات بشر را بررسی کنید؛ هرگز چنین اتفاقی را نمی‌توانید در کارنامه این فلز گرانبها ببینید. اینجاست که معنای واقعی سرمایهگذاری امن روشن میشود.
ریسک‌های سرمایهگذاری در داراییهای امن چیست؟
نباید اینطور فکر کنید که با خرید داراییهای امن دیگر خبری از ضرر و زیان در بازارهای مالی نیست. اساسا هیچ سرمایهگذاری بدون ریسک نیست. تمام صحبت بر سر آن است که میزان ریسک سرمایهگذاری چقدر است؟ مهم‌ترین نکته‌ای که باید بدانید آن است که داراییهای امن همواره رفتار یکسانی را در شرایط مختلف از خود نشان نمی‌دهند. این موضوع باعث میشود که بعضا محاسبات شما در سرمایهگذاری امن اشتباه از آب در بیاید.
هر چند نوسانات قیمت محدود را بهعنوان یکی از مزایای داراییهای امن برشمردیم، اما واقعیت این است که هیچ‌گاه در بازارهای صعودی عملکرد مشابه داراییهای پرریسک را از خود نشان نمی‌دهند. یک پیشنهاد ساده برای درک این موضوع داریم؛ در یک بازه زمانی 15 ساله از ابتدای سال 2009 تا 2023 تغییرات قیمت بیت کوین و طلا را با هم مقایسه کنید. ببینید اگر کسی در سال 2009 تنها 100 دلار در بیت کوین سرمایهگذاری می‌کرد، امروز ارزش دارایی او چقدر بود؟ همین کار را برای طلا هم تکرار کنید. قطعا نتیجه حاصل شما را شگفت زده خواهد کرد.
مثال‌هایی از سرمایهگذاری امن
وقتی صحبت از مصادیق سرمایهگذاری امن به‌میان می‌آید، ممکن است اختلاف نظرهایی را در بین کارشناسان مشاهده کنید. مثلا بعضی دلار آمریکا را هم بهعنوان یک سرمایهگذاری امن به‌حساب می‌آورند. این در حالی است که چاپ پول بی‌رویه فدرال رزرو در طول سالیان متمادی، جایگاه دلار را در اقتصاد جهانی متزلزل کرده است. به‌هر ترتیب ما در اینجا روی مثال‌هایی از سرمایهگذاری امن تمرکز می‌کنیم که تقریبا روی آنها اجماع وجود دارد.
طلا (Gold)
بدون تردید طلا را می‌توان بهعنوان مهم‌ترین نماد سرمایهگذاری امن معرفی کرد. این فلز گرانبها هزاران سال است که جایگاه خود را بهعنوان منبع ذخیره ارزش داراییها نزد انسان‌ها حفظ کرده است. هر چند منابع طلای زیادی در دهه‌های اخیر شناسایی شده‌اند، اما در مقایسه با روند فزاینده تقاضا برای آن ناچیز به‌شمار می‌روند.
فراموش نکنید که در دنیا طلا با دلار آمریکا قیمت‌گذاری میشود. به‌همین دلیل وقتی تورم در اقتصاد آمریکا رشد پیدا می‌کند، قیمت طلا افزایشی میشود. در ادامه عملکرد طلا را در مقطع زمانی حساس فعلی در ماه‌های پایانی سال 2023 مورد بررسی قرار می‌دهیم.
ارزهای سرمایهگذاری امن (Safe Haven Currency)
در میان ارزهای فیات، کمتر گزینه‌ای را می‌توان بهعنوان مصداق سرمایهگذاری امن به‌شمار آورد؛ اما در عین حال ین ژاپن (JPY) و فرانک سوییس (CHF) از نظر تاریخی بهعنوان پناهگاه‌های امن برای سرمایه‌گذاران فارکس شناخته میشوند. هر زمان نوسانات اقتصادی و تورم، ارزش سایر ارزهای فیات مانند دلار آمریکا را کاهش می‌دهد، تقاضا برای خرید ین ژاپن و فرانک سوییس افزایش می‌یابد. ناگفته نماند که این دو ارز فیات، معمولا نوسانات قیمت محدودی را هم تجربه می‌کنند.
آیا املاک و مستغلات بهعنوان سرمایهگذاری امن شناخته میشوند؟
ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که آیا املاک و مستغلات را هم می‌توان بهعنوان سرمایهگذاری امن به‌شمار آورد؟ پاسخ این سوال بستگی به نوع نگاه شما به بازارهای مالی دارد. قاعدتا برای یک تریدر کلاسیک که در بازارهای مالی فعالیت می‌کند، صحبت از املاک و مستغلات بهعنوان یک دارایی امن بی‌معنی است.
اما برای یک فرد معمولی که صرفا بهدنبال سرمایهگذاری با هدف حفظ ارزش دارایی است، املاک و مستغلات یکی از جدی‌ترین گزینه‌های روی میز به‌حساب می‌آیند. البته نباید فراموش کنید که با سرمایه‌های خرد اصلا نمی‌توانید به این طبقه داراییها برای سرمایهگذاری فکر کنید.
جایگاه سرمایهگذاری امن در بین مردم ایران
صحبت به جایی رسید که بد نیست نتایج یک نظرسنجی را با هم مرور کنیم. مرکز افکارسنجی جهاد دانشگاهی در ایران با نام ایسپا بهعنوان یکی از معتبرترین نهادهای افکارسنجی در کشور شناخته میشود. در ابتدای پاییز سال 1402، ایسپا نتایج یکی از جالب‌ترین نظرسنجی‌های خود را منتشر کرد. در این نظرسنجی از 12 هزار نفر پرسیده شد که در صورت برخورداری از تمکن مالی، اولویت آنها برای سرمایهگذاری چیست؟ نتایج پاسخ‌های مردم به این پرسش را در جدول زیر مشاهده می‌کنید.
| سرمایهگذاری مورد علاقه مردم ایران | درصد |
|---|---|
| زمین و مسکن | 33.3 |
| طلا و سکه | 20.7 |
| اشتغال زایی و کارآفرینی | 15.5 |
| بانک | 15.2 |
| خودرو | 2.7 |
| ارزهای دیجیتال و فارکس | 1.3 |
| بورس | 1.3 |
| سایر | 6.9 |
| بدون پاسخ | 0.4 |
مطابق انتظار بهترین سرمایهگذاری در ایران از نظر مردم، زمین و مسکن است. بر اساس نظرسنجی ایسپا حدود 33.3 درصد مصاحبه شوندگان، زمین و مسکن را بهعنوان اولویت شماره یک خود برای سرمایهگذاری عنوان کرده‌اند.
طلا و سکه بهعنوان دومین سرمایهگذاری محبوب در نزد مردم ایران با 20.7 درصد خودنمایی می‌کند. این موضوع به‌وضوح نشان می‌دهد که اهمیت سرمایهگذاری امن برای مردم از چه جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. انتخاب اول مردم سرمایهگذاری در دارایی‌هایی است که از ثبات مطلوبی برخوردارند.
چگونه در داراییهای امن سرمایهگذاری کنیم؟
برای سرمایهگذاری امن، استراتژی‌های مختلفی را می‌توان در پیش گرفت. ما در اینجا روی دو استراتژی رایج برای سرمایهگذاری در این داراییها تمرکز می‌کنیم.
سرمایهگذاری با هدف ایجاد پرتفوی متعادل
اولین هدف خرید داراییهای امن، ایجاد تعادل در پرتفوی سرمایهگذاری است. به‌این معنی که حتی در صورت افت قیمت بخشی از داراییهای پرتفوی، بتوان روی پناهگاه‌های امن بهعنوان نقطه اتکا حساب ویژه‌ای باز کرد. در این حالت افراد معمولا بسته به میزان ریسک پذیری بخشی از مجموع سرمایه خود را به خرید داراییهای امن اختصاص می‌دهند و معمولا سعی می‌کنند که در گذر زمان نسبت ترکیب داراییها را علی‌رغم تغییرات قیمت در پرتفوی خود ثابت نگه‌دارند.
سرمایهگذاری با هدف کسب سود
در حالت دوم سرمایه‌گذاران بهدنبال کسب سود از داراییهای امن هستند. این اتفاق وقتی رخ می‌دهد که جریان پول با فشار زیاد از سایر داراییها به‌سمت سرمایهگذاری امن انتقال پیدا می‌کند. در این حالت معمولا در یک مقطع زمانی مشخص، قیمت داراییهای امن به‌دلیل افزایش چشم‌گیر تقاضا، رشد پیدا می‌کند.
شناسایی زمان درست در انتخاب این استراتژی معاملاتی اهمیت فراوانی دارد. برای این منظور باید درک درستی از چرخه‌های حاکم برای بازارهای مالی داشته باشید. آشنایی با تئوری داو (Dow Theory) و برخی دیگر از مفاهیم پایه‌ای تحلیل تکنیکال مانند امواج الیوت (Elliotte Waves) در این زمینه به‌شما کمک زیادی می‌کند.
بررسی رفتار طلا بهعنوان سرمایهگذاری امن در سایه تحولات پایان سال 2023
قبل از پایان این مطلب، اجازه دهید یک مثال دیگر برای تحلیل رفتار داراییهای امن در شرایط رویدادهای سیاسی و اقتصادی حاکم بر دنیا را بررسی کنیم. تجربه‌های تاریخی فراوانی را در این زمینه می‌توان ذکر کرد و ما در اینجا روی جدیدترین رویداد سیاسی دنیا یعنی تحولات خاورمیانه زیر سایه جنگ میان فلسطین و اسرائیل تمرکز می‌کنیم.
در تصویر زیر نمودار قیمت اونس طلا را مشاهده می‌کنید. کف قیمت طلا در ماه‌های اخیر در روز 5 اکتبر سال 2023 در محدود 1820 دلار به‌ثبت رسیده است. درگیری‌ها در غزه دقیقا در روز 7 اکتبر شروع شد. تصویر زیر به‌خوبی گویای تاثیر رویدادهای سیاسی بزرگ مانند جنگ اخیر روی قیمت داراییهای امن است. در دو ماه اخیر طلا کاملا روند صعودی را پشت سر گذاشته است. در زمان نگارش این مطلب (28 نوامبر 2023) قیمت طلا در محدوده 2040 دلار قرار دارد. جالب است بدانید که این فلز گرانبها تنها 34 دلار با سقف تاریخی قیمت خود فاصله دارد.
بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که در نشست آتی بانک مرکزی آمریکا، شاهد چرخش این نهاد مالی از سیاست‌های هاوکیش (Hawkish) یا انقباضی سیاست‌های پولی داویش (Dovish) یا انبساطی خواهیم بود. به‌زبان ساده یعنی نرخ بهره از سوی فدرال رزرو کاهش خواهد یافت؛ اتفاقی که قطعا بهعنوان یک سیگنال مثبت برای افزایش قیمت مجدد طلا تلقی میشود. موضوعی که معامله طلا در فارکس را بار دیگر جذاب‌تر از همیشه کرده است.
کلام پایانی
در این مطلب آنچه باید در رابطه با مفهوم سرمایهگذاری امن (Safe Haven) بدانید را بررسی کردیم. حتی اگر روحیه کاملا ریسک‌پذیر دارید، پیشنهاد می‌کنیم برای فعالیت در بازارهای مالی، چشم خود را روی پناهگاه‌های امن برای سرمایه‌گذاران نبندید. این داراییها در روزهای سخت به‌داد شما می‌رسند و جلوی ضرر و زیان‌های جبران نا‌پذیر را تا حد زیادی می‌گیرند. انتخاب شما در بین داراییهای امن برای سرمایهگذاری چیست؟ نظرات و تجربیات خود را در این زمینه با ما در میان بگذارید.
بهحداقل رساندن ضرر و زیان در دوران رکود، حفظ ارزش سرمایه در شرایط بحرانی و کسب سود سه هدف اصلی سرمایهگذاری امن هستند.
ین ژاپن و فرانک سوییس بهعنوان اصلیترین سرمایهگذاریهای امن در بین ارزهای فیات شناخته میشوند.
اگر بهدنبال کسب سود حداکثری با سرمایهگذاری امن هستید، باید زمان ورود پول پرفشار از سایر داراییها به آنها را شناسایی کنید و قبل از آن اقدام به خرید این داراییها نمایید.
ثبت دیدگاه شما
(پاسخ دادن)
برای ثبت نظرات، اصول اخلاقی را رعایت کرده و از بکار بردن کلمات نامناسب پرهیز نمایید.
اولین دیدگاه را ثبت نمایید.