واگرایی (Divergence) در فارکس زمانی رخ می‌دهد که قیمت یک دارایی و اندیکاتور روندی اعمال شده بر نمودار در جهت‌های مخالف حرکت کنند. علت رخداد این پدیده ضعف روند غالب بازار است.
واگرایی میتواند منجر به ایجاد سیگنالهای مثبت یا منفی شود. معامله‌گران از این سیگنال‌ها برای تعیین پوزیشن‌های معاملاتی (Trading Positions) خود استفاده میکنند. در این مقاله از بلاگ آی تی بی، به بررسی ماهیت واگرایی و انواع آن می‌پردازیم و بهترین اندیکاتورها برای پیدا کردن واگرایی را معرفی می‌کنیم. همچنین، مروری بر نحوه‌ی استفاده از انواع واگراییها در بازار فارکس خواهیم داشت. با ما همراه باشید.
واگرایی در معاملات مالی چیست؟
یکی از ابزارهای تحلیل تکنیکال که توسط معامله‌گران برای شناسایی تغییرات در روند قیمت استفاده میشود، استفاده از واگرایی (Divergence) است. این موضوع زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت یک دارایی در جهتی متفاوت از یک اندیکاتور یا نوسانگر که برای اندازه‌گیری یا تایید حرکات قیمت استفاده میشود، حرکت میکند.
معامله‌گران اغلب به دنبال واگرایی بین اندیکاتورها مانند اندیکاتور قدرت نسبی (RSI)، واگرایی و همگرایی میانگین متحرک (MACD)، اندیکاتور کانال کالا (CCI) هستند، زیرا میتواند نشان دهنده تضعیف یا معکوس شدن روند فعلی می‌باشد.
واگراییها را می‌توان به دو نوع صعودی و نزولی طبقه بندی کرد. واگرایی مثبت زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت دارایی به کف‌های پایین‌تر (Lower Low) برسد، اما اندیکاتور به کف‌های بالاتر (Higher Low) از آن برسد. این موضوع نشان می‌دهد که علیرغم حرکت نزولی قیمت، حرکت به سمت بالا شروع به تغییر کرده و علت بر بازگشت احتمالی و فرصت خرید است.
از سوی دیگر، واگرایی منفی زمانی رخ می‌دهد که قیمت به سقف‌های بالاتر (Higher High) برسد، اما اندیکاتور به پایین‌ترین حد سقف‌های پایین‌تر (Lower High) می‌رسد. این مورد، نشان می‌دهد که علیرغم حرکت صعودی قیمت، حرکت در حال تضعیف بوده و بازگشت قیمت محتمل است.
با این حال، واگراییها در اندیکاتورهای حجمی (Volumetric Indicators) نیز ظاهر میشود و اصول معاملات واگرایی برای هر اندیکاتور یکسان است. ظاهر واگرایی به ما می‌گوید که قیمت در حال آماده شدن برای برگشت یا ادامه روند فعلی است.
اولین چیزی که باید به خاطر داشته باشید، این موضوع است که واگرایی به خودی خود نباید سیگنالی برای ورود به بازار باشد. شما باید سیگنال اصلی را داشته باشید و واگرایی را به عنوان تایید این سیگنال استفاده کنید.
انواع واگرایی کدامند؟
نمونه‌های متفاوتی از واگراییها در بازارهای مالی مانند سهام یا کامودیتی‌ها وجود دارد. برای ورود دقیق‌تر به بازار، باید انواع واگراییها را در تایم فریم‌های مختلف ببینید و تشخیص دهید. بیایید انواع آن را بررسی کنیم.
واگرایی معمولی (Regular divergence)
واگرایی معمولی به شما این امکان می‌دهد که یک روند معکوس را مشاهده و پیش‌بینی کنید. این موضوع سیگنال خوبی برای پوزیشن لانگ و شورت (Long And Short Position) به معامله‌گران می‌دهد.
اگر واگرایی منفی باشد، نمودار قیمت برای حرکت نزولی آماده شده و معامله‌گران باید برای فروش یا ایجاد پوزیشن شورت آماده شوند. هنگامی که یک واگرایی صعودی وجود دارد، معامله‌گران باید برای خرید یا پوزیشن لانگ آماده شوند، زیرا قیمت به سمت بالا رفته و روند صعودی به خود می‌گیرد. به هر حال، نمونه‌های واگرایی در بازارهای مالی میتواند متفاوت باشد. نکته اصلی این است که نوع آن را با استفاده از اندیکاتورها به درستی تعیین کنید.
واگرایی منفی معمولی (Regular Negative Divergence)
برای شناسایی واگرایی منفی معمولی در بازار، یک معاملهگر باید به سقف قیمت (سایه‌های کندل‌ها) و اندیکاتور مربوطه نگاه کند. این واگرایی زمانی رخ می‌دهد که شرایط زیر برآورده شود.
قیمت به سمت بالا رود ولی از آن جهت اندیکاتور نسبت به قیمت، روند نزولی داشته باشد. با این حال، به هیچ وجه لازم نیست که قیمت سقف جدیدی در نمودار ثبت کند؛ بلکه باید قله قبلی کمی کمتر از قله بعدی باشد. حال برای درک بهتر این واگرایی به شکل زیر نگاه کنید.
در شکل زیر جفت‌‌ارز یورو بر پایه دلار (EURUSD) را در تایم فریم 1 ساعته نشان می‌دهد که قیمت قله بالاتری را نسبت به قله قبلی خود به ثبت رسانده است؛ ولی از آن طرف اندیکاتور RSI قله کوتاه‌تری نسبت به قله قبلی خود به ثبت رسانده است.
این موضوع نشان می‌دهد که ما در قیمت واگرایی منفی داریم و احتمال دارد قیمت به سمت پایین میل کند. معامله‌گران می‌توانند در این شرایط معاملات خود را ببندند یا در جهت نزولی باز کنند.
واگرایی مثبت معمولی (Regular Positive Divergence)
برای تعیین واگرایی مثبت معمولی، باید به کف‌های قیمتی نمودار و همچنین اندیکاتور RSI توجه کنید. اگر بازار واگرایی مثبت معمولی داشته باشد، کندل‌ها قیمت پایین‌تری را نشان داده و اندیکاتور کف بالاتری (HL) را نشان می‌دهد. در این صورت باید منتظر حرکت صعودی باشیم و معاملهگر باید برای خرید آماده شود. برای درک بهتر این مسئله به مثال زیر توجه کنید.
در اینجا قیمت یورو بر پایه دلار (EURUSD) کف پایین‌تری را نسبت به کف قبلی خود زده است ولی اندیکاتور کف بالاتری را نسبت به کف قبلی خود ایجاد کرده است. این مسئله نشان می‌دهد که قیمت قدرت فروش خود را از دست داده و خریداران سعی دارند قیمت را به سمت بالا هل دهند. زمانی که این موضوع رخ دهند معامله‌گران می‌توانند آماده برای خرید یا باز کردن پوزیشن لانگ شوند.
چگونه واگرایی معمولی را معامله کنیم؟
شما باید از هر اندیکاتور تکنیکال مانند میانگین متحرک (Moving Average) برای دانستن جهت روند اولیه و دریافت تاییدیه از واگرایی برای ورود به معامله استفاده کنید. به عنوان مثال، می‌توانید از دوره 15 برای تنظیم اندیکاتور MA استفاده کنید.
اگر یک واگرایی صعودی پیدا کردید و قیمت بالاتر از MA 15 باشد، وارد پوزیشن خرید می‌شوید. در ادامه حد ضرر را کمی پایین‌تر از نوسان اخیر قرار دهید در حالی که حد سود را می‌توانید نزدیک در سطح مقاومت بعدی تعیین کنید.
واگرایی‌های گسترده (Extended Divergences)
واگرایی گسترده تا حدودی شبیه به واگرایی معمولی است. اما در مورد واگرایی گسترده، قیمت الگویی را تشکیل می‌دهد که شباهت زیادی به «الگوی کف و سقف دوقلو» دارد. واگرایی‌های گسترده نسبت به واگرایی‌های معمولی دارای قله‌های بیشتری هستند که به تغییر جهت بازار، اعتبار بیشتری می‌دهند.
واگرایی گسترده هم مانند واگرایی‌های معمولی دو نوع است:
- منفی
- مثبت
توجه به این نکته مهم است که واگرایی گسترده یکی از انواع واگرایی روند به معنای کلاسیک آن است. این واگرایی را زمانی می‌توان مشاهده کرد که بازار قصد کاهش سرعت دارد، اما به جای تغییر جهت، به حرکت خود در همان جهتی که قبلا بوده ادامه می‌دهد و هم سطح با قله قبلی خود میشود. بعد از اینکه قیمت چند بار قله‌های یکسان تشکیل داده و اندیکاتور از ارتفاعش کاسته شود، می‌توان معامله را در خلاف جهت روند باز کرد.
واگرایی گسترده منفی (Extended Negative Divergence)
اگر واگرایی گسترده منفی در نمودار وجود داشته باشد، افزایش قیمت ادامه خواهد داشت تا زمانی که قیمت قدرت خود را از دست داده و روند تغییر کند. بنابراین باید به دنبال فرصتی برای فروش یا باز کردن پوزیشن شورت باشید.
برای تعیین واگرایی گسترده منفی، معاملهگر باید به قله‌ها (سقف‌ها) نه تنها در نمودار، بلکه در اندیکاتور MACD نیز توجه کند. به طور معمول، این نوع واگرایی در طول یک حرکت بزرگ صعودی دیده میشود و بازار الگوی سقف سه‌قلو می‌زند، اما سقف قیمت در اندیکاتور ممکن است کمی کمتر از مقدار قبلی باشد. حتی اگر سطوح قیمتی یکسان باشند، اندیکاتور سقف پایین‌تر نشان می‌دهد و الگوی سقف سه‌قلو را که در نمودار قیمت دیده میشود، ترسیم نمی‌کند.
در شکل زیر مشاهده می‌کنیم که قیمت در نمودار، الگوی سقف سه‌قلو را تشکیل داده است ولی از آن جهت قله‌های مثبت اندیکاتور MACD به سمت پایین میل میکند که نشان دهنده واگرایی گسترده منفی است. معامله‌گران می‌توانند زمانی که الگوی سقف سه قلو تشکیل شد با توجه به تاییده MACD، معاملات خود را در سمت روند نزولی باز کنند.
واگرایی گسترده مثبت (Extended Positive Divergence)
اگر نمودار واگرایی گسترده مثبت را نشان دهد، باید با بالا رفتن قیمت‌ها، به دنبال فرصت خرید باشید. برای تشخیص واگرایی گسترده مثبت در نمودار، ابتدا باید به کف‌های قیمت توجه کنید که نزدیک یک سطح بوده و تقریبا الگوی کف دوقلو یا سه‌قلو تشکیل دهد. سپس باید به کف‌های اندیکاتور که با پیشروی قیمت از ارتفاعش کاسته شود نگاه کنید.
اگرچه کف‌های قیمتی در نمودار تقریبا در یک سطح نمایش داده میشود، اما اندیکاتور کمی قیمت را متفاوت نشان می‌دهد و دره دوم به طور قابل توجهی بالاتر از دره اول خواهد بود. اگر این شرط برآورده شود، به این معنی است که ما با یک واگرایی گسترده مثبت روبرو هستیم و معاملهگر باید به دنبال لحظات سودآور برای خرید باشد. برای درک بهتر به شکل زیر توجه کنید.
در نمودار زیر، قیمت سه کف در یک سطح یکسان تشکیل داده است که نشان دهنده الگوی کف سه‌قلو می‌باشد. در پی آن اگر به دره‌های اندیکاتور MACD توجه کنیم خواهیم دید که با با پیشروی قیمت از ارتفاع دره‌ها کم میشود. این موضوع نشان دهنده تضعیف قدرت فروش است و معامله‌گران باید در پی آن به دنبال معامله خرید باشند.
چگونه واگرایی گسترده را معامله کنیم؟
اگر واگرایی گسترده در نمودار مشاهده کردید، باید دنبال تاییده از اندیکاتورهای دیگر مانند میانگین متحرک (MA) هم باشید. اگر سایر اندیکاتورها معکوس شدن روند را تأیید کردند، با تعیین حد ضرر در نوسانات پایین یا بالا اخیر و با حد سود در سطح حمایت/مقاومت بعدی وارد معامله شوید.
نمودار زیر پوند را بر پایه دلار (GBP/USD) نشان می‌دهد که قیمت در آن تشکیل الگوی سقف سه قلو داده است. در پی آن اندیکاتور MACD با توجه به تشکیل قله‌های هم سطح قیمت، از ارتفاعش کاسته شده و قدرت خود را از دست می‌دهد.
این موضوع نشان می‌دهد که قیمت دارای واگرایی گسترده منفی است و میتواند تغییر جهت دهد. معامله‌گران باید بعد از ریزش قیمت و تاییدیه از طرف اندیکاتور MA وارد معامله شوند و حد سود خود را حمایت بعدی قرار دهند. برای تعیین حد ضرر می‌توانند سطح را بالای قله آخر تعیین کنند.
واگرایی پنهان (Hidden Divergence)
در بازارهای مالی، واگرایی پنهان از ادامه روند خبر می‌دهد. با این حال، تشخیص آن در نمودار‌های قیمتی کمی دشوار است. واگرایی پنهان سیگنال واضحی برای باز کردن موقعیت خرید یا فروش می‌دهد.
اگر واگرایی منفی پنهان در بازار وجود داشته باشد، می‌توان انتظار داشت که نمودار قیمت به حرکت نزولی خود ادامه دهد. هنگامی که یک واگرایی مثبت پنهان در نمودار وجود داشته باشد، آنگاه قیمت به روند خود ادامه می‌دهد و افزایش خواهد یافت.
واگرایی منفی پنهان (Hidden Negative Divergence)
برای مشاهده واگرایی منفی پنهان، باید قله‌های کندل یا سقف‌های قیمتی را شناسایی کنید. شاخص MACD میتواند برای شناسایی واگرایی پنهان استفاده شود. این سناریو تنها زمانی پدیدار میشود که قیمت به سمت پایین حرکت کند. اگر اندیکاتور این واگرایی را نشان دهد، در آینده می‌توان انتظار داشت که قیمت به حرکت نزولی خود ادامه می‌دهد.
برای شکل‌گیری واگرایی منفی پنهان باید قیمت روند نزولی داشته و قله‌های آن با پیشروی قیمت سقف کمتری را بزنند. در ادامه اندیکاتور MACD باید نشان دهد که قله‌های مثبت، ارتفاعشان بیشتر میشود و خریداران می‌خواهند روند نزولی را عوض کنند ولی قدرت کافی را ندارند.
نمودار زیر نشان می‌دهد که قیمت روند نزولی در پیش گرفته است و با ادامه روند قله‌های پایین‌تری ساخته میشود، اما اندیکاتور MACD نشان می‌دهد که فشار خرید با توجه به کاهش سطح قله‌های قیمتی افزایش می‌یابد. این موضوع نشان می‌دهد که واگرایی منفی پنهان در قیمت شکل گرفته است و معامله‌گران باید در جهت روند معامله خود را باز کنند.
واگرایی مثبت پنهان (Hidden Positive divergence)
برای تشخیص واگرایی مثبت پنهان، باید به کف‌های قیمتی نمودار و همچنین اندیکاتور توجه کنید. این نوع واگرایی زمانی اتفاق می‌افتد که بازار صعودی است و قیمت دره‌های بالاتری نسبت به دره خود ایجاد میکند ولی اندیکاتور برعکس قیمت دره با ارتفاع بزرگتری می‌سازد.
این موضوع نشان می‌دهد که با توجه به فشار فروش بالا قیمت توانسته جایگاه خود را نگه دارد و پایین‌تر از دره قبلی نرود. زمانی که این شرایط ایجاد شود معامله‌گران می‌توانند از ادامه روند صعودی مطمئن شوند و معاملات خود را در جهت روند باز کنند.
نمودار زیر نشان می‌دهد که قیمت در روند صعودی است و دره‌های بالاتری نسبت به دره‌های قبلی خود می‌سازد. ولی اندیکاتور با پیشروی قیمت دره‌های عمیق‌تر می‌سازد که نشان دهنده فشار فروش بیشتر برای هر دره است. این موضوع نشان می‌دهد که با افزایش فشار فروش قیمت توانسته سطح خود را حفظ کند و به روند صعودی خود ادامه دهد که نشان دهنده واگرایی مثبت صعودی است.
معامله‌گران می‌توانند برای سودآوری در بازار معاملات خود را در جهت روند صعودی بازار باز کنند.
اشتباهات رایج و نکات مهم هنگام معامله واگرایی
اکثر معامله‌گران واگرایی را در نمودار می‌بینند و بدون اینکه لحظه‌ای فکر کنند، وارد معامله می‌شوند. برای معامله‌گران واجب است که سیگنالهای نادرست را انتخاب نکرده و به دنبال استراتژی معاملاتی با درصد موفقیت بالا باشند. بنابراین، به طور ناگهانی وارد معامله نشوید، بلکه منتظر یک تست مجدد سطح (Pullback) باشید و سپس وارد معامله شوید. در ادامه می‌خواهیم چندین نکته مهم قبل از ورود به معامله با واگراییها به شما آموزش دهیم:
- در زمان واگرایی معمولی، دو سقف و کف اندیکاتور MACD باید پشت یکدیگر باشد و اگر سقف یا کف غیرمرتبط وجود داشته باشد، اعتبار واگرایی کاهش می‌یابد.
- می توان گفت که واگرایی زمانی رخ داده است که میله‌های هیستوگرام (بدنه اندیکاتور) MACD تغییر جهت داده یا اندیکاتورهای RSI و CCI نوک خطشان تغییر کند. در غیر این صورت واگرایی تلقی نمی‌شود.
- هنگامی که واگرایی را نمودار مشاهده می‌کنیم، پس از تغییر جهت نوار هیستوگرام یا سر اندیکاتور و به دنبال آن بسته شدن کندل تایید، در صورت مساعد بودن شرایط وارد معامله می‌شویم.
- هنگام مشاهده واگرایی مخفی سعی کنیم نزدیک یک خط روند یا سطح حمایت یا مقاومت قوی باشیم.
- هنگامی که خطوط روند شکسته شده و روند معکوس میشود، معمولا یه واگرایی مخفی ایجاد میشود.
- هنگامی که یک روند شکسته میشود، در طول تست مجدد (Pullback) وارد معامله شوید.
بهترین اندیکاتورها برای استفاده از واگرایی کدامند؟
می توانید واگرایی را با هر اندیکاتور پیدا کنید. با این حال، نتایج با هر دارایی و اندیکاتور انتخاب شده متفاوت است. در میان همه، 3 اندیکاتور برتر برای واگرایی را که می‌توانند در معاملات شما بسیار مفید باشند، فهرست کرده‌ایم.
- اندیکاتور مکدی (MACD)
اندیکاتور MACD یا واگرایی و همگرایی میانگین متحرک، نقش مهمی در تشخیص واگرایی در بازارهای مالی ایفا میکند. این ابزار محبوب تحلیل تکنیکال توسط معامله‌گران و سرمایه گذاران برای شناسایی فرصت‌ها و روندهای بالقوه در حرکت قیمت دارایی‌های مختلف استفاده میشود. با خوانش هیستوگرام مکدی، معامله‌گران می‌توانند واگرایی‌هایی را که نشان‌دهنده بازگشت یا ادامه روند فعلی است، تشخیص دهند.
- اندیکاتور قدرت نسبی (RSI)
اندیکاتور RSI نقش مهمی در تشخیص واگرایی ایفا میکند و بینش ارزشمندی را در مورد روندهای بازار به معامله‌گران ارائه می‌دهد. RSI به عنوان یک نوسانگر حرکت، سرعت و تغییر حرکات قیمت را اندازه‌گیری میکند.
معامله‌گران با شناسایی واگراییها، در جایی که عملکرد قیمت یک دارایی با جهت RSI متفاوت است، می‌توانند بازگشت‌ها یا ادامه‌های احتمالی در بازار را پیش‌بینی کنند. این موضوع به تصمیم‌گیری آگاهانه و به حداکثر رساندن پتانسیل سود کمک میکند.
- اندیکاتور کانال کالا (CCI)
به عنوان یک نوسانگر پرکاربرد، اندیکاتور CCI بینش‌های ارزشمندی را در مورد شرایط خرید و فروش بیش از حد یک دارایی ارائه می‌دهد و معامله‌گران را قادر ساخته تا روند معکوس‌های احتمالی را پیش‌بینی کنند. با اندازه‌گیری انحراف قیمت دارایی از میانگین آن، CCI واگرایی‌های بین حرکت قیمت را شناسایی میکند که نشان‌دهنده تغییرات احتمالی در احساسات بازار است.
یکی از مزایای مهم استفاده از شاخص CCI در تشخیص واگرایی، توانایی آن در شناسایی بازگشت‌های صعودی و نزولی در شرایط مختلف بازار است. با تجزیه و تحلیل نوسان بین سطوح خرید و فروش بیش از حد، معامله‌گران می‌توانند بازگشت‌های احتمالی قیمت را قبل از وقوع شناسایی کنند.
جمع‌بندی
واگرایی یکی از ابزارهای قدرتمند در بازارهای مالی است که به معامله‌گران کمک میکند تا ریسک‌های مالی خود را کنترل کنند. واگرایی با ارائه نگاهی جامع به حرکت قیمت دارایی‌ها، به تحلیل‌گران اجازه می‌دهد تا تغییرات آتی بازار را پیش‌بینی کنند و استراتژی‌های خود را برنامه‌ریزی کنند.
همچنین، با استفاده از واگرایی در معاملات شورت و لانگ، می‌توان ریسک افزایش قیمت دارایی‌ها را به حداقل رساند. در نهایت، تنوع بخشیدن به سبد دارایی معاملاتی با استفاده از واگرایی میتواند به کاهش ریسک سرمایه‌گذاری و نوسانات قیمت کمک کند.
با توجه به این موارد، می‌توان گفت که واگرایی یکی از استراتژی‌های اساسی و کلیدی برای موفقیت در بازارهای مالی است. اگر سوالات بیشتری درباره واگرایی و نحوه استفاده از انواع آن در بازارهای مالی داشتید می‌توانید آن در بخش دیدگاه‌ها بیان کنید تا متخصصین ما در گروه آی تی بی سریعا به آن پاسخ دهند.
واگراییها اساس و بخشی از خود استراتژی معاملاتی هستند که سیگنالهای معاملاتی را از نظر قابلیت اطمینان، بررسی میکنند. دانش و توانایی به کارگیری از واگراییها میتواند به معاملهگر کمک میکند که از اشتباهات بزرگ جلوگیری کند و دارایی خود را حفظ کند.
هنگامی که در شاخص RSI (شاخص قدرت نسبی) واگرایی وجود دارد، این موضوع ممکن است نشان دهنده بازگشت روند احتمالی باشد. یک واگرایی معمولی در RSI زمانی رخ می‌دهد که قیمت یک دارایی سقف یا کف جدید را تعیین کند، اما شاخص RSI با حرکت در همان جهت این را تایید نمی‌کند.
قطعا نه! واگراییها به خودی خود نباید تحت هیچ شرایطی به عنوان سیگنال معامله کردن مورد استفاده قرار گیرند. شما همیشه باید به دنبال تلاقی چندین اندیکاتور یا ابزارهای تحلیلی دیگر باشید تا تصمیم بگیرید که آیا بر روی یک واگرایی معامله کنید یا نه.
ثبت دیدگاه شما
(پاسخ دادن)
برای ثبت نظرات، اصول اخلاقی را رعایت کرده و از بکار بردن کلمات نامناسب پرهیز نمایید.
اولین دیدگاه را ثبت نمایید.