بعضی از اصطلاحات در بازارهای مالی هستند که تسلط نداشتن روی آن‌ها بهای سنگینی را برای معامله‌گران در پی دارد. از این دست مفاهیم در بازار فارکس بسیار زیاد هستند. فرقی نمی‌کند که از متاتریدر (Metatrader) برای معامله در Forex استفاده می‌کنید یا به‌سراغ سایر پلتفرم‌های معاملاتی می‌روید.
از همان ابتدای فعالیت در فارکس با مجموعه‌ای اصطلاحات مانند مارجین، مارجین آزاد، اکوئیتی و … مواجه می‌شوید که آشنایی با مفهوم دقیق هر یک از آن‌ها ضروری است. در غیر این صورت ممکن، است مرتکب اشتباه‌های فاحش در بازار شوید یا متوجه برخی اتفاقات مانند بسته شدن پوزیشن‌های معاملاتی نشوید. بههمین دلیل تصمیم گرفتیم در این مطلب به زبان ساده، معنی Margin و تعدادی دیگر از مهم‌ترین مفاهیم فارکس را بررسی کنیم. حتما تا پایان با ما همراه باشید.
بالانس یا موجودی حساب چیست؟ (Balance)
فرض کنید 100 دلار به حساب معاملاتی خود در یک بروکر فارکس واریز می‌کنید. این مقدار به‌عنوان موجودی حساب یا بالانس شناخته می‌شود. وقتی یک یا چند پوزیشن معاملاتی نیز باز می‌کنید، علی‌رغم سود یا زیان مقدار بالانس، ثابت باقی می‌ماند؛ اما بلافاصله بعد از بستن هر پوزیشن، مقدار بالانس به‌روزرسانی می‌شود.
نکته مهم این است که بالانس، موجودی حساب شما بعد از بستن پوزیشن‌ها را نشان می‌دهد و تغییرات لحظه‌ای موجودی حساب بر اساس پوزیشن‌های باز را در نظر نمی‌گیرد. شاید این سوال را بپرسید که چگونه می‌توان مجموع ارزش لحظه‌ای پرتفوی خود را مشاهده کنید؟ پاسخ این سوال را در ادامه بررسی می‌کنیم.
اکوئیتی چیست؟ (Equity)
معنی Equity را می‌توان به‌صورت مانده حساب یا ارزش خالص دارایی تعبیر کرد. البته در بین خیلی از تریدرها این کلمه به‌همان صورت اکوئیتی استفاده می‌شود. اکوئیتی ارزش لحظه‌ای موجودی حساب شما را نشان می‌دهد. به‌عبارت دیگر سود و زیان پوزیشن‌های باز نیز در محاسبه اکوئیتی در فارکس لحاظ می‌شود.
به همین دلیل است که مقدار اکوئیتی به‌صورت لحظه‌ای تغییر می‌کند. بنابراین برای بررسی وضعیت موجودی حساب، اکوئیتی در مقایسه با بالانس شاخص بهتری به‌حساب می‌آید. البته اگر تمام پوزیشن‌های باز را ببندید، مقدار اکوئیتی و بالانس یکسان خواهند بود.
مارجین چیست؟ (Margin)
یکی از مهم‌ترین مفاهیم در فارکس که هر معامله‌گر باید قبل از شروع فعالیت خود آن را به‌خوبی درک کند، مارجین است. برای بررسی معنی Margin باید حتما نیم نگاهی نیز به مفهومی اهرم یا لوریج (Leverage) بیندازیم. بسیاری از بروکرهای فارکس امکان باز کردن پوزیشن‌های معاملاتی با مقدار بالاتر از موجودی حساب را برای معامله‌گران فراهم می‌کنند. به زبان ساده مقداری پول به‌عنوان قرض در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهند. استفاده از این قرض برای باز کردن پوزیشن‌های معاملاتی اختیاری است. ضمن اینکه مقدار و شرایط پرداخت آن نیز در بروکرهای مختلف با هم فرق دارند.
معنی Margin در فارکس از مهم‌ترین مفاهیم است که هر معامله‌گر باید به‌خوبی با آن آشنا باشد
اجازه دهید از یک مثال برای تعریف مارجین و لوریج استفاده کنیم. فرض کنید شما 1000 دلار به‌عنوان بالانس در حساب معاملاتی خود دارید. سپس تصمیم می‌گیرید که یک پوزیشن معاملاتی روی جفت ارز معاملاتی EUR/USD به‌ارزش 1000 دلار (یا 0.01 لات) باز کنید. در حالت عادی می‌توانید تمام 1000 دلار را از موجودی حساب خود بپردازید. در مقابل می‌توانید از اهرم معاملاتی برای باز کردن پوزیشن استفاده کنید. فرض کنید اهرم 1:50 را برای باز کردن این پوزیشن معاملاتی برگزینید. در حالت کافیست شما تنها 20 دلار برای باز کردن پوزیشن معاملاتی در نظر بگیرید.
در مثال بالا مشخص شد که اهرم، شاخصی است که نشان می‌دهد چه میزان از بروکر قرض از طرف بروکر به شما تعلق می‌گیرد. اهرم 1:50 یعنی به‌ازای هر 1 دلار وثیقه از طرف شما، 50 دلار به‌عنوان قرض برای باز کردن پوزیشن دریافت خواهید کرد. سهم شما برای باز کردن هر پوزیشن معاملاتی لوریج دار نیز به‌عنوان مارجین (Margin) شناخته می‌شود. در مثال فوق، 20 دلاری که برای باز کردن پوزیشن اختصاص می‌دهید، به‌عنوان مارجین شناخته می‌شود. مارجین را فارسی می‌توان تحت عنوان وثیقه یا وجه اطمینان تعریف کرد.
مارجین آزاد چیست؟ (Free Margin)
مفهوم دیگری که باید در اینجا به آن اشاره کنیم، مارجین آزاد (Free Margin) است که بعضا با نام مارجین قابل استفاده (Usable Margin) نیز می‌شناسند. برای این منظور باز هم از مثال بالا استفاده می‌کنیم. اشاره کردیم که مارجین در واقع نوعی وثیقه است که بروکر در ازای پرداخت قرض به شما برای باز کردن پوزیشن معاملاتی دریافت می‌کند.
بر این اساس در مثال فوق، 20 دلار در حساب معاملاتی شما به‌عنوان وثیقه یا مارجین فریز می‌شود. سپس می‌توانید پوزیشن معاملاتی 1000 دلاری روی جفت ارز EUR/USD را باز کنید. طبق آنچه بیان کردیم، اکوئیتی حساب شما 1000 دلار است. به‌غیر از 20 دلار که به‌عنوان مارجین در نظر گرفته می‌شود، 980 دلار دیگر برای باز کردن پوزیشن‌های دیگر، برداشت از حساب معاملاتی یا حتی افزایش مارجین پوزیشن معاملاتی باز قابل استفاده است.
به‌عبارت دیگر 980 دلار درگیر معامله نشده است و بههمین دلیل عنوان مارجین آزاد یا قابل استفاده را برای آن انتخاب کرده‌اند. برای محاسبه فری مارجین در فارکس کافیست که مقدار مارجین را از اکوئیتی کم کنید.
مارجین لول چیست؟ (Margin Level)
یکی دیگر از مفاهیم بسیار مهم فارکس که لازم است در اینجا بررسی کنیم، مارجین لول یا سطح مارجین است. به زبان ساده اگر حاصل تقسیم اکوئیتی بر مارجین را در 100 ضرب کنید، مارجین لول به دست می‌آید. در مثال فوق، اکوئیتی و مارجین به‌ترتیب برابر 1000 و 20 دلار هستند. بنابراین سطح مارجین برابر 5000 درصد می‌شود.
کال مارجین چیست؟ (Call Margin)
شاید بپرسید اهمیت Margin Level چیست؟ اگر حاصل این شاخص برابر 100 درصد شود، یعنی اکوئیتی و مارجین با هم یکسان شده‌اند. این یعنی تمام موجودی حساب معاملاتی شما درگیر پوزیشن‌های باز است. بههمین دلیل دیگر نمی‌توانید هیچ پوزیشن جدیدی باز کنید. این دقیقا نقطه‌ای است که تحت عنوان کال مارجین شناخته می‌شود.
در واقع اگر این اتفاق در حساب معاملاتی شما رخ دهد، بروکر یک پیغام هشدار برای شما صادر می‌کند. این پیام نشان می‌دهد که نه‌تنها دیگر امکان باز کردن پوزیشن جدید ندارید، بلکه در آستانه ورود به محدوده ضرر هستید. وقتی قیمت‌ها در بازار برخلاف پوزیشن معاملاتی شما حرکت می‌کنند، در معرض خطر کال مارجین قرار می‌گیرید.
وقتی حساب معاملاتی به سطح مارجین کال می‌رسد، دیگر نمی‌توانید پوزیشن جدید باز کنید
بار دیگر مثالی که تا اینجا بررسی کردیم را در نظر بگیرید. مارجین پوزیشن معاملاتی برابر 2 است. برای رسیدن به سطح کال مارجین باید اکوئیتی از 1000 به 20 دلار کاهش پیدا کند. این یعنی ضرر شما از پوزیشن معاملاتی باز به 980 دلار برسد. در این حالت مارجین لول برابر 100 درصد می‌شود.
استاپ اوت چیست؟ (Stop Out)
مارجین، پولی است که شما به‌عنوان وثیقه برای قرض گرفتن از بروکر در نظر می‌گیرید. بنابراین طبیعی است که بروکر اجازه نمی‌دهد شما متحمل ضرر بیش از مقدار مارجین موجود در حساب معاملاتی خود شوید. اینجاست که مفهومی به‌نام استاپ اوت معنی پیدا می‌کند. هر بروکر با توجه به قوانین خود، سطح مارجین خاصی را به‌عنوان استاپ اوت در نظر می‌گیرد.
به‌عنوان مثال سطح 50، 20 و در موارد نادر حتی 0 درصد به‌عنوان استاپ اوت در بروکرها لحاظ می‌شود. وقتی سطح مارجین شما به محدوده تعیین شده می‌رسد، بروکر به‌صورت خودکار اقدام به بستن پوزیشن معاملاتی می‌کند. اگر استاپ اوت اتفاق نیفتد، باید منتظر لیوکیید شدن (Liquidation) باشید که در آن صورت اصل دارایی شما در حساب معاملاتی به‌خطر می‌افتد.
اگر مارجین لول حساب معاملاتی شما به سطح استاپ اوت برسد، پوزیشن به‌صورت خودکار بسته می‌شود
اگر همزمان چند پوزیشن معاملاتی باز داشته باشد، بروکر ابتدا پوزیشن‌‌هایی را می‌بندد که بیشترین میزان ضرر را ثبت کرده‌اند. این روند تا زمانی که سطح مارجین به بالاتر از محدوده مارجین استاپ اوت برسد، ادامه پیدا می‌کند. در مواقعی حتی ممکن است که تمام پوزیشن‌های باز یک حساب معاملاتی لیکویید شوند.
بار دیگر به‌سراغ مثال فوق برویم. فرض کنید که بروکر سطح مارجین استاپ اوت را برابر با 50 درصد در نظر گرفته است. در این حالت اگر اکوئیتی حساب شما به 10 دلار برسد، با توجه به انتخاب مارجین 20 دلاری، سطح استاپ اوت فعال می‌شود. در نتیجه پوزیشن توسط بروکر بسته می‌شود.
یک مثال دیگر!
در پایان بد نیست که یک مثال ساده دیگر برای بررسی خلاصه نکات مهمی که تا اینجا بیان شد، ذکر کنیم. تصویر زیر را با دقت مشاهده کنید.
مثالی از یک پوزیشن معاملاتی برای درک بهتر معنی Margin، Equity و Free Margin
همان‌طور که مشاهده می‌کنیم، بالانس یک حساب معاملاتی برابر با 500 دلار است. فرض کنید یک پوزیشن معاملاتی با مارجین 100 دلار نیز باز شده است. تغییر قیمت در بازار خلاف جهت پوزیشن باز بوده و 40 دلار ضرر ثبت شده است. در این حالت اکوئیتی حساب معاملاتی برابر اختلاف بین بالانس و ضرر می‌شود که 460 دلار است. علاوه بر آن مارجین آزاد نیز از اختلاف اکوئیتی و مارجین برابر 360 دلار به‌دست می‌آید. سطح مارجین فعلی پوزیشن نیز با تقسیم اکوئیتی بر مارجین و ضرب شدن در عدد 100 به‌دست می‌آید که برابر 460 درصد است.
چگونه جلوی کال مارجین و استاپ اوت را بگیریم؟
تا اینجا با مفاهیم اصلی در معاملات فارکس آشنا شدیم. قبل از پایان دادن به این مقاله بسیار مهم، بد نیست که به یک نکته مهم اشاره کنیم. شما به‌عنوان معامله‌گر فارکس می‌توانید با انتخاب استراتژی معاملاتی مناسب تا حدی جلوی فعال شدن کال مارجین و پس از آن استاپ اوت را حساب معاملاتی خود بگیرید. بهترین راه برای این منظور تعیین حد ضرر است. حتی خیلی از معامله‌گران حرفه‌ای نیز حد ضرر معاملات خود در فارکس را زیر 5 درصد تعریف می‌کنند.
تعیین حد ضرر در جلوگیری از رسیدن پوزیشن‌های معاملاتی به سطح استاپ اوت، ضروری است
اگر به‌هر دلیل حد ضرر را تعیین نکردید یا معتقد بودید که بازار در ادامه طبق تحلیل شما پیش خواهد رفت؛ اما به سطح کال مارجین رسیدید، دو راه پیش روی خود دارید:
- اشتباه خود در تحلیل را بپذیرید و پوزیشن معاملاتی را ببندید.
- با افزایش موجودی حساب خود، مارجین لول را از 100 درصد بالاتر ببرید.
در هر صورت پیشنهاد می‌کنیم احساسی تصمیم نگیرید و بر مبنای واقعیت‌های موجود در بازار برنامه‌ریزی کنید. برخی از تریدرها از ایده لاک یا قفل معامله برای جلوگیری از رسیدن به سطح کال مارجین استفاده می‌کنند. برای این منظور آن‌ها یک پوزیشن معاملاتی دقیقا به‌همان اندازه پوزیشن فعلی و در خلاف جهت آن باز می‌کنند. به‌این ترتیب عملا اگر یکی از پوزیشن‌ها وارد ضرر شود، دیگری همزمان وارد سود شده و ضرر را جبران می‌کند. شاید بپرسید این کار چه فایده‌ای دارد؟
واقعیت این است که تغییرات قیمت جفت ارزهای معاملاتی در فارکس ممکن است خیلی سریع‌تر از آنچه تصور می‌کنید رخ دهند. این اتفاق معمولا در اثر انتشار اخبار اقتصادی خاص رخ می‌دهد. در چنین شرایطی ممکن است شما فرصت کافی برای تصمیم‌گیری درباره افزایش مارجین یا بستن پوزیشن پیدا نکنید. بنابراین لاک کردن پوزیشن معاملاتی این فرصت را در اختیار شما قرار می‌دهد تا در تحلیل خود بازنگری کنید و سپس تصمیم بگیرید.
جمع‌بندی
در این مطلب مفاهیم مختلف مانند مارجین، مارجین آزاد، اکوئیتی و … را بررسی کردیم. شما در تمام مدت فعالیت در بازار فارکس با این مفاهیم سروکار خواهید داشت. بنابراین لازم است که حتما در قالب حساب‌های دمو در بروکرهای فارکس، تمرین کنید تا همه آن‌ها را به‌خوبی فرا بگیرید. پس از آن می‌توانید با فعالیت خود را در حساب‌های معاملاتی واقعی آغاز کنید. بار دیگر لازم است توصیه کنیم که در انتخاب لوریج دقت کنید تا کمتر با مشکل لیکویید شدن پوزیشن‌های معاملاتی روبه‌رو شوید.
سوالات متداول
- معنی Margin چیست؟
معنی Margin در فارکس، مقدار سرمایه‌ای است که برای باز کردن پوزیشن‌های معاملاتی به‌عنوان وثیقه در اختیار بروکر قرار می‌دهید.
- Free Margin چیست؟
مارجین آزاد در فارکس از اختلاف بین اکوئیتی (Equity) و مارجین به‌دست می‌آید.
- معنی اکوئیتی در فارکس چیست؟
معنی Equity در فارکس، میزان موجودی لحظه‌ای حساب معاملاتی شما با در نظر گرفتن سود یا زیان پوزیشن‌های باز است.
- نحوه محاسبه مارجین در فارکس چگونه است؟
برای محاسبه مارجین باید اهرم معاملاتی و حجم پوزیشن را در اختیار داشته باشید. به‌این ترتیب با تقسیم حجم پوزیشن بر اهرم معاملاتی، مقدار Margin به‌دست می‌آید.
