احتمالا این روزها نام پروتکل‌های لایه ۲ را بارها و بارها شنیده‌اید، پروتکل‌هایی که به عنوان یک مکمل برای شبکه‌های اصلی مثل اتریوم و بیت کوین به کار می‌روند و از نظر جنبه‌های مختلفی، هزینه و فایده‌ی استفاده از شبکه‌های اصلی را بهبود داده‌اند.
زیکی سینک (zkSync) یکی از این پروتکل‌های لایه ۲ برای اتریوم است. در این مقاله از بلاگ آی تی بی به بررسی ارز دیجیتال زیکی سینک (zkSync) خواهیم پرداخت و ویژگی‌ها، مزایا و چالش‌های آن را بررسی خواهیم کرد.
ارز دیجیتال زیکی سینک (zkSync) چیست؟
همانطور که در مقدمه اشاره شد، زیکی سینک یک پروتکل لایه دوم برای اتریوم است. این ارز دیجیتال با استفاده از تکنولوژی Zk-Rollup طراحی شده است و هدف اصلی آن انجام سریعتر، ارزان‌تر و امن‌تر تراکنشها بدون نیاز به تغییر شبکه اتریوم است.
این پروتکل به کاربران اجازه می‌دهد تراکنش‌های اتریومی را با هزینههای کمتر و سرعت بالاتر انجام دهند و با این مزایای فوق‌العاده، از امنیت بالای اتریوم هم بهره‌مند شوند. زی کی سینک چند ویژگی بسیار مهم و اساسی دارد:
- مقیاسپذیری آن بسیار بالاست: این ویژگی باعث شده تا با کمک zkSync، تعداد زیادی تراکنش‌های اتریوم در خارج از زنجیره اصلی (off-chain) پردازش و فقط دادههای لازم به زنجیره اصلی اتریوم ارسال شوند.
- از تکنولوژی رول آپ استفاده میکند: این تکنولوژی از الگوهای اثبات رمزنگاری مانند اثبات دانش صفر (Zero-Knowledge Proofs) استفاده میکند تا تراکنش‌های خارج از زنجیره را معتبر و امن نگه دارد، در حالی که تعداد کمی از اطلاعات به شبکه اصلی ارسال میشود.
- هزینه‌ها را به شدت کاهش می‌دهد: ویژگی‌های این ارز دیجیتال باعث شده هزینههای بسیار کمتری صرف پردازش تراکنشها شود و زمان به انجام رسیدن آن‌ها هم بسیار کاهش یابد.
- امنیت بسیار بالایی دارد: برخلاف برخی از راهحلهای لایه ۲ دیگر، zkSync با استفاده از Zk-Rollup از امنیت مشابه با زنجیره اصلی اتریوم بهره‌مند است و خطرات کمتری برای کاربران به همراه دارد.
- از قراردادهای هوشمند و NFTها پشتیبانی میکند: zkSync همچنین از قراردادهای هوشمند و توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) پشتیبانی میکند. این موضوع به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد پروژه‌های پیچیده‌تری را با هزینه کمتر اجرا کنند.
از تکنولوژی زیکی رول‌آپ (Zk-Rollup) چه می‌دانید؟
زیکی رول‌آپ یک تکنولوژی مقیاسپذیری لایه ۲ برای بلاکچین‌ها است که با استفاده از متد Zero-Knowledge Proofs برای افزایش سرعت و کاهش هزینههای تراکنشها طراحی شده است.
هدف اصلی این تکنولوژی، انجام تعداد بیشتری از تراکنشها خارج از زنجیره اصلی (off-chain) است، در حالی که امنیت و یکپارچگی داده‌ها همچنان حفظ میشود.
مفهوم Zero-Knowledge Proofs چیست؟
Zero-Knowledge Proofs به این معناست که در این فرآیند، تمامی اقداماتی که برای اثبات تراکنشها به کار می‌رود، بدون افشای اصل اطلاعات انجام میشود؛ به بیان دیگر در این فرآیند بدون آنکه نیاز باشد تمام جزئیات یک تراکنش به بلاکچین اصلی منتقل شود، وجود آن‌ها تایید میشود. این امر موجب کاهش قابل توجه بار شبکه و همچنین کم شدن هزینههای تراکنش میشود.
زیکی رول‌آپ (Zk-Rollup) در زیکی سینک (zkSync) چگونه کار میکند؟
در این سیستم تراکنش‌های زیادی به صورت دسته دسته یا گروهی به خارج از شبکه‌های اصلی (مثل شبکه اتریوم) منتقل و پردازش می‌شوند. پس از پردازش این تراکنشها، آن‌ها به صورت رول‌آپ (یعنی فشرده) به داخل زنجیره اصلی منتقل خواهند شد.
در این فرایند که نقطه قوت آن به حساب می‌آید، فقط خلاصه‌ای از داده‌ها و اطلاعات لازم به شبکه‌ی بلاکچین اصلی منتقل میشود. این فرآیند حجم تراکنشها و هزینه‌ی انجام آن‌ها را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.
مزایای زیکی رول‌آپ چیست؟
مزایای زیکی رول آپ را می‌توان در چهار عنوان خلاصه کرد:
- مقیاسپذیری و ظرفیت پردازش بسیار بالایی دارد.
- هزینههای بسیار پایینی دارد.
- امنیت بالایی دارد.
- با شبکه‌ی اصلی سازگار است.
Zk-Rollup در چه مواردی استفاده میشود؟
کاربرد اصلی این فرآیند در انجام تراکنش‌های مربوط به پرداخت و انجام قراردادهای هوشمند است و این یعنی:
- در پرداخت‌ها: Zk-Rollup می‌تواند برای پرداخت‌های سریع و ارزان استفاده شود.
- در قراردادهای هوشمند: این تکنولوژی از اجرای قراردادهای هوشمند پشتیبانی میکند که باعث میشود توسعه‌دهندگان پروژه‌های پیچیده را با هزینه کمتر و سرعت بیشتر اجرا کنند.
ویژگی‌های کلیدی زیکی سینک (zkSync) چه ویژگی‌هایی هستند؟
مقیاسپذیری بالا: منظور از مقیاسپذیری بالا این است که zkSync از تکنولوژی Zk-Rollup استفاده میکند تا تراکنشها را به صورت فشرده به خارج از زنجیره اصلی منتقل و پردازش کند. این ویژگی به شدت ظرفیت انجام تراکنشها را افزایش داده و به کاربران اجازه می‌دهد تا تراکنش‌های بیشتری را در ثانیه (TPS) انجام دهند. انجام تراکنش‌های بالا در ثانیه نه تنها هزینههای کمتری دارد بلکه از افزایش بار روی شبکه اصلی اتریوم جلوگیری میکند.
هزینههای پایین (Gas Fees): بدون شک مهمترین ویژگی zkSync، کاهش چشمگیر هزینههای گس است. این فرآیند ضمن انتقال تراکنشها به خارج از زنجیره، دادههای فشرده و متراکم را نیز دوباره به زنجیره اصلی انتقال می‌دهد. بنابراین هزینههای گس برای هر تراکنش به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد و کاربران با هزینه کمتری می‌توانند تراکنش‌های خود را انجام دهند.
امنیت سطح بالا: چرا گفته میشود zkSync امنیت بسیار بالایی دارد؟ زیرا zkSync از اثبات دانش صفر (Zero-Knowledge Proofs) برای تایید صحت تراکنشها استفاده میکند. هدف اصلی این تکنولوژی تضمین اعتبار و امنیت تراکنشها است. بنابراین حتی اگر تراکنشها در خارج از زنجیره اصلی پردازش شوند، همچنان معتبر و امن باقی می‌مانند.
سرعت بالا در تایید تراکنشها: از آنجا که پردازش تراکنشها توسط zkSync در خارج از زنجیره تراکنشها انجام میشود، زمان تایید تراکنشها در zkSync بسیار کاهش می‌یابد. این موضوع اهمیت بسیار بالایی برای ماینرها دارد و در عین تضمین امنیت، زمان صرف شده برای انجام معاملات را نیز بسیار کاهش می‌دهد.
سازگاری با شبکه اتریوم: zkSync کاملا با شبکه اتریوم سازگار است. کاربران می‌توانند از این فرآیند برای انجام قراردادهای هوشمند و سایر تراکنش‌های مبتنی بر اتریوم استفاده کنند. zkSync همچنین از توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) هم پشتیبانی میکند. این ویژگی بسیار کاربردی به کاربران و توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا از این تکنولوژی برای خرید، فروش و انتقال NFTها با هزینه‌ی کمتر و سرعت بالاتر استفاده کنند.
تراکنش‌های آنی (Instant Finality): یکی دیگر از ویژگی‌های مهم زی سینک تایید سریع تراکنشها و انتقال آنی آن‌ها به شبکه اصلی است. این ویژگی به کاربران اطمینان می‌دهد که تراکنش‌هایشان بلافاصله نهایی و به کیف پول یا حساب مورد نظر ارسال شوند.
کیف پول‌های سازگار: در نهایت زی سینک از کیف پول‌های معتبر اتریوم مانند MetaMask و WalletConnect پشتیبانی میکند. این کیف پول‌های کاربردی به کاربران اجازه می‌دهند به راحتی از دارایی‌های دیجیتال خود بر روی این پلتفرم استفاده کنند.
زیکی سینک (zkSync) چه کاربردهای دیگری دارد؟
علاوه بر مهمترین ویژگی‌های و کاربردهای zkSync که در بخش قبل به آن اشاره کردیم، این راه حل لایه دوم می‌تواند در موارد زیر نیز کاربردی باشد:
- پرداخت‌های سریع و ارزان
- انتقال دارایی‌های دیجیتال بین کیف پول یا پلتفرم‌های مختلف
- مبادلات ارز دیجیتال در پلتفرم‌های معاملاتی غیرمتمرکز (DEX) و صرافی‌های ارز دیجیتال
- تطبیق‌پذیری با پروژه‌های دیفای (DeFi)
- امکان استفاده در پروژه‌های خیریه و پرداخت‌های بین‌المللی
- امکان استفاده در بازی‌های بلاکچینی
- امکان استفاده توسط کسب‌وکارها برای انجام تراکنش‌های بین‌المللی
محدودیت‌های زیکی سینک (zkSync) چیست؟
فارغ از مزایای قابل توجه این فناوری zkSync با چالش‌ها و محدودیت‌هایی هم روبه‌رو است. برخی از این محدودیت‌ها عبارتند از:
پیچیدگی پیاده‌سازی: به دلیل ماهیت پیشرفته zkSync، پیاده‌سازی و اجرای آن به دانش فنی بالایی نیاز دارد. بنابراین توسعه‌دهندگان و پروژه‌ها برای ادغام این فناوری در زیرساخت‌های خود باید با پیچیدگی‌های مرتبط با پروتکل Zero-Knowledge Proofs و نحوه استفاده از آن‌ها در قراردادهای هوشمند آشنا باشند.
محدودیت در ابزارهای توسعه: اگرچه zkSync تلاش کرده است تا عملکرد خود را با ابزارهای اتریوم هماهنگ و سازگار کند، اما برخی از ابزارها و پلتفرم‌های توسعه‌ای اتریوم هنوز به طور کامل با zkSync سازگار و هماهنگ نیستند.
عدم پذیرش گسترده در اکوسیستم اتریوم: اگرچه zkSync قابلیت‌های زیادی دارد، اما هنوز بسیاری از پلتفرم‌ها و پروژه‌های موجود در اکوسیستم اتریوم از آن استفاده نمی‌کنند. عدم پذیرش گسترده این فناوری باعث شده بسیاری از افراد و کسب‌وکارهای برای استفاده از این تکنولوژی بسیار محتاطانه عمل کنند.
هزینههای محاسباتی بالا برای اثبات‌ها: در حالی که zkSync هزینههای گس را برای کاربران کاهش می‌دهد، اما هزینه محاسباتی پروتکل اثباتهای دانش صفر هنوز بالاست.
محدودیت در انتقال از لایه ۲ به لایه ۱: اگرچه zkSync از انتقال سریع تراکنشها در لایه ۲ پشتیبانی میکند و آن را بسیار خوب انجام می‌دهد، اما زمانی که کاربران بخواهند دارایی‌های خود را به شبکه اصلی اتریوم (لایه ۱) منتقل کنند، ممکن است با زمان‌های تاخیر و هزینههای بالا مواجه شوند.
مسائل مقیاسپذیری در صورت استفاده انبوه: نباید فراموش کرد که استفاده‌ی انبوه از zkSync هنوز فراگیر نشده است. بنابراین ممکن است با افزایش استفاده از این سیستم، مشکلاتی در مقیاسپذیری آن به وجود بیاید.
چالش‌های رقابت با سایر راهحلهای لایه ۲: علاوه بر امتیازهای zkSync، این راه حل ناچار است با دیگر راهحلهای لایه ۲ مانند Optimism و Arbitrum نیز رقابت کند.
نقش زیکی سینک (zkSync) در آینده بلاکچین و اتریوم چیست؟
بدون شک zkSync به عنوان یکی از راهحلهای مقیاسپذیری لایه ۲ اتریوم، در کنار سایر راه حل های لایه دوم نقش مهمی در آینده بلاکچین و اتریوم خواهد داشت. مواردی مانند موارد زیر می‌توانند نقش zkSync را در آینده بلاکچین و اتریوم افزایش دهند.:
افزایش مقیاسپذیری اتریوم: اگر اتریوم بتواند زیرساخت‌های خود را گسترش دهد، راه را برای فعالیت گسترده‌تر zkSync باز خواهد کرد.
کاهش هزینههای گس: مدت هاست که هزینههای بالای گس در شبکه اتریوم مانعی جدی برای کاربران و توسعه‌دهندگان آن تلقی می‌شده است. اگر zkSync بتواند همچنان با فشرده کردن تراکنشها و ارسال یک دسته از آن‌ها به بلاکچین اصلی، هزینههای گس را کاهش دهد، استفاده از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز برای کاربران عادی و پروژه‌های کوچک‌تر ساده‌تر میشود.
بهبود امنیت: همانطور که در این مقاله خواندید، فناوری zkSync بر اساس اثباتهای دانش صفر ساخته شده است. اگر تکنولوژی قوی‌تری از این پروتکل معرفی نشود، zkSync می‌تواند کماکان به‌عنوان یک سپر امنیتی امن عمل کند.
پشتیبانی از DeFi و NFT: راهحلهای لایه ۲ مانند zkSync نقش کلیدی در پشتیبانی از پروژه‌های DeFi (امور مالی غیرمتمرکز) و NFT (توکن‌های غیرمثلی) دارند. اگر این روند ادامه داشته باشد و zkSync بتواند با کاهش هزینههای تراکنش و افزایش سرعت پردازش به رشد بیشتر این بازارها کمک کند، امکان دسترسی افراد بیشتری به این اکوسیستم‌ها را فراهم خواهد کرد.
توسعه بلاکچین‌های دیگر: اگرچه zkSync برای اتریوم طراحی شده است، اما می‌تواند به عنوان یک الگو و فناوری پایه برای سایر بلاکچین‌ها نیز به کار گرفته شود. بنابراین اگر zkSync بتواند به عنوان راه حل لایه دوم در سایر بلاکچین‌ها هم معرفی شود، جای پایش محکم‌تر خواهد شد.
نقش کلیدی در اتریوم 2.0: با ارتقای اتریوم به نسخه 2.0 و استفاده از مکانیزم اثبات سهام (Proof of Stake)، ممکن است zkSync بتواند نقشی مکمل در این فرآیند ایفا کند. هرچند اتریوم 2.0 خود به مقیاسپذیری بیشتری دست خواهد یافت، اما zkSync با فراهم کردن لایه ۲ سریع و کارآمد، به تقویت اکوسیستم اتریوم و بهینه‌سازی کارایی آن کمک خواهد کرد.
چگونه می‌توان از زیکی سینک (zkSync) استفاده کرد؟
استفاده از zkSync به عنوان یک راهحل مقیاسپذیری لایه ۲ برای اتریوم می‌تواند به شما کمک کند تا از مزایای این فناوری بهره‌مند شوید. اما برای استفاده از آن چه مراحلی را باید طی کنید؟
- انتخاب یک کیف پول سازگار: برای شروع استفاده از zkSync، اولین قدم انتخاب یک کیف پول دیجیتال سازگار با این فناوری است. کیف پول‌هایی مانند متاماسک (Metamask) و کیف پول WalletConnect می‌توانند گزینه‌های خوبی برای شروع باشند.
- مراجعه به پلتفرم‌های DeFi و dApps: پس از اتصال کیف پول خود به zkSync، می‌توانید با استفاده از پلتفرم‌های مختلفی که از این فناوری استفاده می‌کنند، از مزایای آن بهره ببرید. پلتفرم‌هایی مانند صرافی های غیرمتمرکز و پلتفرم‌های وام‌دهی از این دسته‌اند.
- انتقال دارایی‌ها به zkSync: برای استفاده از zkSync، باید دارایی‌های خود را از شبکه اصلی اتریوم به zkSync منتقل کنید. این فرآیند به راحتی از طریق پل‌های (Bridges) موجود در پلتفرم انجام میشود.
- انجام تراکنشها: پس از انتقال دارایی‌ها به zkSync، می‌توانید تراکنش‌های مختلفی مانند خرید و فروش و واریز و برداشت را انجام دهید. علاوه بر این امکان مشارکت در پروژه‌های وام‌دهی، استیکینگ و دیگر فعالیت‌های مالی هم برای کاربران ممکن خواهد کرد.
سخن پایانی
پلتفرم‌های لایه دوم نقش مهمی در آینده‌ی اتریوم و شبکه‌ی بلاکچین خواهند داشت. اما اینکه تأثیرگذاری آن‌ها چقدر باشد، وابسته به عوامل مختلفی است. پلتفرم لایه دوم zkSync به عنوان یکی از پلتفرم‌های جایگزین، تا حد زیادی فشار بر شبکه‌ی اتریوم را کاهش و از صرف هزینههای گس فراوان جلوگیری میکند. این پلتفرم علاوه بر نقشی که در ادامه حیات اتریوم ایفا میکند، می‌تواند در سایر شبکه‌های مبتنی بر بلاکچین هم به کار رود.
زیکی سینک (zkSync) یک راهحل لایه ۲ برای مقیاسپذیری اتریوم است که از تکنولوژی ZK-Rollups استفاده میکند. این فناوری باعث افزایش سرعت و کاهش هزینههای تراکنشها در شبکه اتریوم خواهد شد.
زیکی سینک (zkSync) با پردازش تراکنشها خارج از زنجیره اتریوم (Off-chain) و استفاده از اثباتهای رمزنگاری شده مبتنی بر دانش صفر، دادههای فشرده تراکنشها را به اتریوم ارسال میکند و از امنیت شبکه اصلی برای تأیید تراکنشها استفاده میکند.
zkSync از اثباتهای دانش صفر (ZK Proofs) استفاده میکند که بر خلاف راهحلهای خوشبینانه (Optimistic Rollups) نیازی به زمان چالش و تأیید ندارد. این موضوع باعث تأیید سریعتر و امنیت بیشتر تراکنشها میشود.
هزینههای تراکنش در zkSync به طور چشمگیری کمتر از اتریوم است، معمولاً چند سنت در هر تراکنش، که به دلیل استفاده از رولآپها و پردازش خارج از زنجیره است.
ثبت دیدگاه شما
(پاسخ دادن)
برای ثبت نظرات، اصول اخلاقی را رعایت کرده و از بکار بردن کلمات نامناسب پرهیز نمایید.
اولین دیدگاه را ثبت نمایید.